”Een goede gezondheid. Dat wensen we elkaar traditioneel bij de start van een nieuw jaar. Terecht, want een goede gezondheid is belangrijk voor de kwaliteit van ons leven. Alleen, wat betekent dat eigenlijk? Wat verstaan we onder ‘gezondheid’ en hoe definiëren we ‘goed’? Is dat enkel de afwezigheid van ziekten en fysieke beperkingen? Of is er meer nodig om een gezonde mens te zijn?
Bij deze jaarwisseling gaan mijn gedachten naar Rik. In een vorig leven leerde ik hem kennen als verslaggever bij een televisiezender. Nu zijn we bevriend via Facebook waardoor ik dag na dag zijn gezondheidstoestand kan volgen. Hij is namelijk terminaal ziek. Mogelijk is 2019 zijn laatste jaar. Kan ik hem in die omstandigheden een goede gezondheid wensen?
Om die vraag te kunnen beantwoorden, moeten we eerst beseffen dat er geen meeteenheid bestaat die onze gezondheid uitdrukt. We kunnen niet zeggen: „Ik ben momenteel 83 procent gezond.” Als iemand na een zware hartaanval opnieuw een eindje kan wandelen, zal hij dat ervaren als een zegen. Zijn sportieve buurman echter, die dagelijks tennist, maar nu zijn enkel heeft geblesseerd, zal datzelfde wandelingetje ervaren als een zware beperking van zijn mogelijkheden. Nochtans is een verstuikte enkel een pak minder erg dan een hartaanval.
Een deel van onze gezondheid bepalen we zelf. Of juister, we oordelen zelf hoe gezond we ons voelen. Al 25 jaar ben ik reumapatiënt, maar hoewel pijn voor mij een dagelijkse levensgezel is geworden, voel ik me niet ongezond of beklagenswaardig. Hoe komt dat? Dat zoeken we uit in dit themanummer over lichaam en geest. Onze fysieke en mentale gezondheid blijkt afhankelijk te zijn van heel diverse factoren. In ons Dossier vertellen experts dat onder meer beweging, voeding en slaap essentieel zijn. Dat is niet bepaald een verrassing. Belangrijk is dat ze daar
Sociale contacten zijn cruciaal. Wie zich terugtrekt uit de wereld kwijnt weg in lichaam en geest
ook enkele andere dingen aan toevoegen. Sociale contacten zijn cruciaal. Wie zich terugtrekt uit de wereld kwijnt weg in lichaam en geest.
Godsdienstpsychologe Jessie Dezutter formuleert dat krachtig: „De belangrijkste bouwsteen is integere liefde voor jezelf en voor de ander.” Dat lijkt als twee druppels water op de woorden van Jezus: „Gij zult uw naaste beminnen als uzelf.” Geen wonder dat ook het geloof een positief effect kan hebben op ons welzijn. Of bij uitbreiding elke overtuiging die een diepere zin aan ons leven geeft, vaak in combinatie met het geloof in een hiernamaals. Daarover gaat ook onze zoektocht naar de ziel, in de rubriek Zingeving.
Gezondheid is dus meer dan de afwezigheid van ziekte of gebrek. Dat ontdekken we ook in de indrukwekkende getuigenis van Bert Van de Sompele, die doof geboren werd en bijna blind is. Dat klinkt als de ultieme nachtmerrie, maar Van de Sompele vraagt om hem niet te reduceren tot wat hij niet kan. Liever wordt hij erkend voor wat hij wel kan. Zijn leven is gezonder dan wat wij voor mogelijk achten, omdat hij de wil heeft er het beste uit te halen.
Met die puzzelstukken op de tafel, durf ik Rik inderdaad een goede gezondheid te wensen. Niet in de illusie dat hij zal genezen, maar in de wetenschap dat hij als mens in staat blijft lief te hebben en bemind te worden. Zijn gezondheid beperkt zich niet tot de kanker die hem ondermijnt, zijn familie en vrienden maken deel uit van het plaatje. Een knuffel van dochter of kleinzoon bepalen mee de conditie van zijn lichaam en geest.
Daarom wens ik ook u een goede gezondheid, in welke situatie u zich ook bevindt. Laat 2019 geen jaar worden waarin angst, moedeloosheid of lichamelijke gebreken uw leven bepalen. Die rol vertrouwt u beter toe aan de liefde, de hoop en het geloof, die altijd ergens bereikbaar zijn.”