Aanstaande zondag, 25 september, organiseert de katholieke Kerk haar 108ste Werelddag van Migranten en Vluchtelingen. Zoals elk jaar formuleerde paus Franciscus een boodschap voor alle gelovigen ter wereld: „Niemand mag worden uitgesloten. Gods plan is in wezen inclusief en geeft voorrang aan hen die in de existentiële periferie leven. Onder hen zijn veel migranten en vluchtelingen, ontheemden en slachtoffers van mensenhandel. Het Koninkrijk van God moet met hen worden opgebouwd, want zonder hen zou het niet het Koninkrijk zijn dat God wil.”
Krachtige woorden die we best even laten bezinken. Wat betekent die boodschap voor ons? Wat verlangt God van ons? Op zoek naar antwoorden, maken we deze week een nummer dat volledig is gewijd aan het thema Op de vlucht.
Uiteraard gaan we praten met vluchtelingen, zoals Ahmad Ahmadyar uit Afghanistan, Nataliia Lozova uit Oekraïne en Filmon Ghebrehiwot uit Eritrea. Hun verhaal haalt mensen tevoorschijn die in de berichtgeving al te vaak anonieme cijfers en statistieken zijn. We ontdekken hoe een kleine jongen op rode schoenen uitgroeit tot de auteur van een aangrijpend boek, hoe een concertviolist nu in onze Kempen de mooiste noten tevoorschijn tovert, hoe een man aan de dood ontsnapt om hier zijn geloof te beleven.
Op de bisdompagina’s werpen we een blik op het omgekeerde perspectief. We maken er kennis met christenen van bij ons, die mensen van elders opvangen en begeleiden, in Edegem, Tielt, Lochristi, Hasselt en Scherpenheuvel. Met een groot hart en veel liefde maken zij het befaamde vers uit het Mattheusevangelie waar: „Ik was een vreemdeling en gij hebt Mij opgenomen.”
Ook christenen kunnen worstelen met hun gevoelens tegenover vluchtelingen. Beschouwen we hen als hulpbehoevenden die we de hand reiken? Of als een bedreiging voor onze veiligheid en welvaart?
We worden door ons geloof uitgenodigd voorbij onze eerste gevoelens te kijken
Misschien voelen we wel beide emoties tegelijk. Daar moeten we ons niet schuldig om voelen, het zijn menselijke reflexen en gedachten. Gelukkig worden we door ons geloof uitgenodigd voorbij onze eerste gevoelens te kijken. We kunnen groeien in onze houding. Lees maar eens het gesprek tussen twee migratietheologen in onze zingevingsrubriek. Zij reiken ons een blikveld aan dat de kloof tussen vluchtelingen en onszelf wat kleiner maakt.
We leren trouwens dat niet het rijke Noorden, maar vooral het arme Zuiden de meeste vluchtelingen opvangt. Het gevoel dat we ‘overspoeld’ worden, is fors overdreven. De grootste solidariteit ontdekken we elders, vooral bij mensen die zelf veel minder bezitten dan wij.
Laten we alsjeblief niet doen alsof we moeten kiezen tussen twee extreme opties: de grenzen wijd opengooien of de grenzen hermetisch sluiten. Beide opties zijn onwenselijk en onhaalbaar. De realiteit ligt tussenin en zal altijd tussenin blijven liggen, wat sommige politici of actiegroepen u ook willen wijsmaken. Altijd zullen mensen uit andere landen naar hier komen en nooit zullen de grenzen zonder beperkingen worden opengegooid.
Ons geloof eist niet het onmogelijke van ons. Het vraagt niet dat we elke vluchteling ter wereld in ons land opnemen. Het vraagt niet dat we bovenmenselijk solidair zijn. Wel prikkelt ons geloof ons wereldbeeld. Het vraagt ons elke mens te zien als een kind van God en dus als een broeder of zuster. Met „Ik was een vreemdeling en gij hebt Mij opgenomen” vraagt Jezus ons niet noodzakelijk ons huis open te stellen, maar toch minstens ons hart. „Kunnen we in het gelaat van de vluchteling of migrant een medemens zien?”, vraagt Pieter-Paul Lembrechts. Als we daarin slagen, tonen we dat het christendom springlevend en zinvol is.