Trots kwamen ze me hun nieuwe rolschaatsen tonen. Twee meisjes van zeven, op het pleintje voor mijn deur. Beste vriendinnen, trotse bezitters van gebloemde rollerskates. Vriendschap op wieltjes. Schaterend zoefden ze rond het pleintje, mijn buurmeisje en haar vriendinnetje. Het eerst meisje heeft een mama en een papa, het tweede heeft twee papa’s. Dat vinden ze beiden doodgewoon. Allebei krijgen ze alle liefde, aandacht, zorg en kansen die een zevenjarige dromen kan.
Aan hen moest ik denken toen ik bisschop Johan Bonny hoorde zeggen dat hij „boos en beschaamd” was. De aanleiding was een document van het Vaticaan, waarin werd herbevestigd dat een kerkelijke zegen niet mogelijk is voor de verbintenis tussen twee mensen van hetzelfde geslacht. Dat dergelijke relaties als zonde worden bestempeld, is niet nieuw in de kerkleer, maar kwam deze keer bij velen harder aan dan ooit tevoren.
De bisschop van Antwerpen was glashelder in De Standaard: „Ik wil mij verontschuldigen tegenover allen voor wie dit responsum pijnlijk en onbegrijpelijk is: gelovige en katholiek geëngageerde homoparen, ouders en grootouders van homoparen en hun kinderen, pastorale medewerkers en begeleiders van homoparen. Hun pijn om de Kerk is vandaag de mijne.” Een communiqué namens alle bisschoppen van België steunde al snel die lijn. De Belgische Kerk ziet het niet langer zitten een theoretische redenering te volgen die in de praktijk mensen kwetst.
De dagen erop regende het reacties op onze redactie. Enkelingen steunden de lijn van de Congregatie voor de Geloofsleer, een zeer ruime meerderheid uitte ontgoocheling, verontwaardiging en boosheid. Weinigen verwezen naar de catechismus, velen verwezen naar het evangelie. Het is duidelijk dat de doorsnee Vlaamse gelovige op dit punt een ander christendom kiest.
Waarom is dat alles opmerkelijk? We weten toch al lang dat de Kerk homoseksuele relaties afkeurt (simpel
Eens te meer heeft het Vaticaan een debat geopend door het te willen sluiten
gezegd: je mag het wel zijn, maar je mag het niet doen)? En het is ook al vele jaren duidelijk dat de meeste Vlamingen, ook de katholieke, er anders over denken. Het opmerkelijke zit juist hierin dat die kwestie voor het eerst zo open en bloot komt te liggen in de Kerk. Gelovigen zwijgen niet langer, priesters en bisschoppen verkiezen de duidelijkheid boven de zalvende taal. Zo manifest hadden we dat nog niet eerder meegemaakt. Wat al jaren leefde onder de waterspiegel, is nu voor iedereen zichtbaar.
Dit is geen incident, het is een breuklijn. In een opiniestuk legden de rector en de vice-rectoren van de KU Leuven de vinger op de wond: terwijl het Vaticaan blijft hangen in de klassieke natuurwet, omarmt christelijk Vlaanderen al vele decennia het personalisme. De natuurwet gaat ervan uit dat er een goddelijke orde in de schepping zit, die meteen ook de onwrikbare ethische norm is. Elk menselijk gedrag is dan ofwel geordend en dus goed, of ongeordend en dus slecht. Het personalisme is veel subtieler. Het vertrekt van de unieke menselijke persoon, die worstelt met goed en kwaad, die keuzes maakt in het leven, die talenten ontwikkelt en gebreken tracht te overwinnen, die zich ontpopt als een sociaal wezen in relatie met anderen, die een persoonlijke band opbouwt met God, in een gemeenschap met andere gelovigen. Welke van beide stromingen heeft volgens u toekomst?
Het is goed dat de Vlaamse kerkgemeenschap niet stilletjes hoopt dat het onderwerp vanzelf wegwaait. Daarom leest u in dit nummer van Kerk & leven een Dossier over homoseksuelen in de Kerk (zie bladzijden 8 en 9). We laten velen aan het woord: een bisschop, een theoloog, priesters, gelovige holebi’s en hun familie. „Wil de Kerk echt zeggen dat wij geen uiterst geliefd en gewenst kind op de wereld hebben gezet, maar een zondaar?”, vraagt een moeder. Eens te meer heeft het Vaticaan een debat geopend door het te willen sluiten.