Laatst bracht een redacteur een doos lekkies mee naar de redactievergadering van Kerk & leven. Als u weet wat dat is, bent u wellicht afkomstig uit de streek rond Oudenaarde. De meeste collega’s bekeken de vale snoepjes met enige argwaan. Zelf was ik heel even weer een kind van een jaar of tien.
In de Oudenaardse deelgemeente Edelare ligt het bedevaartsoord Onze-Lieve-Vrouw van Kerselare. In mijn lagereschooltijd trokken we daar elk jaar in de meimaand heen, te voet vanuit onze school. In mijn herinnering was dat een heroïsche tocht, al leert Google Maps me vandaag dat het hooguit een uurtje stappen was. We woonden er de viering bij in de indrukwekkende betonnen kapel, een ontwerp van Juliaan Lampens uit de jaren 1960.
Het hoogtepunt van de bedevaart – in onze jeugdige beleving – vond pas plaats na de viering. Dan kochten we lekkies, een plaatselijk snoepgoed, vervaardigd van suiker, glucose en boter. ‘Lekken’ is Oudenaards voor ‘likken’, zo weet u meteen waar het harde snoepje zijn naam haalde. Ah, ik wed dat Onze-Lieve-Vrouw begreep dat we lekkies aantrekkelijker vonden dan de rozenkrans.
Ruim vier decennia later nog eens een lekkie laten smelten op de tong voerde me terug naar die tijd. Een onbeduidende prikkeling van onze zintuigen herbergt soms warme herinneringen. Zullen de volgende generaties met evenveel weemoed terugdenken aan een of ander mariaal oord?
Terwijl we het gevoel hebben dat de kerkpraktijk om ons heen afbrokkelt, houdt Maria verrassend stand. Scherpenheuvel, het populairste bedevaartsoord in ons land, trekt 800.000 mensen per jaar. Heel veel mensen gaan deze maand ergens een kaars branden, ook mensen die voorts zelden of nooit een kerk betreden.
Overal in Vlaanderen, in de stad net zo goed als op het platteland, treffen we Mariakapellen
Onderweg en bij aankomst gebeurt meer in hoofden dan de buitenwereld weet
aan. Soms verwaarloosd, maar net zo vaak verrassend goed onderhouden door ijverige vrijwilligers. Soms staan er bloemen, brandt er een kaars. Je ziet er wandelaars en fietsers even halt houden. Wat zijn hun motieven? Welke gedachten gaan er door hun hoofden? Mogen we die gedachten bidden noemen, of overschatten we daarmee hun intenties? Misschien vergissen we ons zelfs in onze definitie van bidden.
Het succes van Maria is fascinerend. Een mysterie, om in het kerkelijke jargon te blijven. Eigenlijk weten we niet veel over de moeder van Jezus. De Bijbel vertelt verrassend weinig over haar. Paulus verwijst in zijn brieven één keertje naar Maria, zonder haar naam te noemen. Marcus gebruikt die naam slechts één keer. Bij Mattheus lezen we haar naam vijf keer, maar veel leren we niet. Het is vooral Lucas die meer lijkt te weten over Maria, al blijft ook zijn informatie summier. Johannes voert haar op bij de bruiloft van Kana en – als enige – onder het kruis.
Toch is het uitgerekend tot Maria dat velen zich vandaag nog richt-en voor troost of voorspraak. Precies omdat ze even menselijk is als u en ik, ervaren we haar als toegankelijk, bereikbaar, aanspreekbaar. De meimaand leert ons dat Kerk en geloof verder reiken dan wat we op zondag zien, verder ook dan de etiketten die mensen elkaar of zichzelf opkleven. Het is vaak onduidelijk of bedevaarders om religieuze redenen hun wandelschoenen of fiets tevoorschijn halen, maar onderweg en bij aankomst gebeurt meer in hoofden dan de buitenwereld weet.
Daaraan moest ik denken, toen ik de smaak van een lekkie herontdekte. Mocht u deze maand zelf in Kerselare komen, proef de lekkernij dan ook eens, maar vergeet vooral niet dat moment van stilte waarop u gedachten heeft die u met niemand anders hoeft te delen.