Jo Baeten begeleidt vrijwillig mensen op de palliatieve eenheid
„We kunnen geen dagen toevoegen aan het leven, maar wel leven aan de dagen.” Jo Baeten zegt het met zachte stem, maar met grote overtuiging. Haar zorgvuldig gekozen woorden verraden dat ze ooit filosofie studeerde, waarbij ze de universiteitsbanken deelde met Johan Bonny, inmiddels bisschop van Antwerpen.
Haar diploma bracht haar aanvankelijk naar het onderwijs, maar gezondheidsproblemen en de drang naar iets anders leidden uiteindelijk naar een vrijwilligersbestaan op de palliatieve eenheid van het Jessa Ziekenhuis in Hasselt. Dat houdt ze nu al 24 jaar vol. De eenheid werd ooit opgericht door arts en jezuïet Marc Desmet, die vorig jaar regionaal overste werd van de jezuïeten van de Lage Landen. Zijn geest is echter nooit ver weg op deze afdeling, zo blijkt uit de bewonderende woorden van Jo Baeten: „Marc was een godsgeschenk voor ons.”
Hier krijgt een bezoeker het gevoel dat alle artsen, verpleegkundigen en vrijwilligers levende godsgeschenken zijn. Jo Baeten bevestigt hoe hecht de ploeg is: „In dit team draagt iedereen iedereen. We delen dezelfde grondhouding.” Zelf vormt ze een vast duo met Marleen Van Dycke. „We helpen mee in de zorg voor onze patiënten”, verduidelijkt Jo Baeten. „We voorzien hen van voeding en drank, helpen mensen rechtop, begeleiden hen naar het terras. We doen alles wat een mantelzorger thuis zou doen. Het gaat niet meer om genezing, maar wel om heling. Dit is voor onze patiënten hun laatste thuis en ook het afscheid kan helend zijn. Wij bekijken de hele mens. Een mens met een ziekte is meer dan een zieke mens.”
Jo Baeten is doordrongen van haar taak, zo blijkt uit elk woord: „Goede zorg is zorg die goed is voor een specifieke patiënt, ingebed in haar of zijn familie. We proberen van deze afdeling geen ziekenhuis te maken. De meeste mensen willen thuis sterven, maar dat is vaak niet mogelijk. Daarom richten we de palliatieve eenheid in als een thuis. Een groot huis met zeven slaapkamers, waarin je kunt samenzijn met vrienden en familie. Hier worden herinneringen geboren die de familie meeneemt.”
In de palliatieve zorg neem je voortdurend afscheid. „Loslaten leer je stilaan”, knikt Jo Baeten. „We vinden het erg wanneer we een mens moeten laten gaan, maar we hebben telkens ons best gedaan om het afscheid voor patiënt en familie zo zacht mogelijk te maken. Dat biedt troost en steun, geeft moed voor de volgende keer. Het is een voorrecht deel te mogen uitmaken van het laatste deel van iemands leven. Wie je ook was, wanneer je hier ligt, nadert het afscheid. Je wordt ontdaan van alle schijn en rijkdom. Je wordt teruggebracht naar je eenvoudigste zelf, zoals bij je geboorte. Op het einde zijn we allen gelijk.”
Geloof en spiritualiteit spelen een rol in Jo Baetens engagement. Goedheid, zachtheid en mededogen zijn haar universele waarden. „Daarom is de Bergrede zo mooi. Alle sukkelaars van de hele wereld staan er centraal.”
Jo Baeten staat op en trekt naar de keuken. Op woensdag bakt ze met Marleen Van Dycke pannenkoeken voor patiënten en bezoekers. Op het dienblad staat elke week een verse roos. In handen van deze vrouwen zijn de laatste levensdagen gelijkwaardig aan onze beste dagen.