”In één week tijd beleefde ik drie momenten die dagenlang in mijn hoofd bleven hangen. Het waren geen spectaculaire belevenissen, maar kleine glinsteringen die me even raakten. U kent dat gevoel ongetwijfeld zelf, kleine gebeurtenissen die uw dag een bijzondere glans geven. Met de jaren raak ik er steeds meer van overtuigd dat die simpele ogenblikken ons leven de helderste kleuren schenken.
Het begon met een berichtje over één van mijn voormalige vormelingen. Ik geef al meer dan twintig jaar vormselcatechese en het is altijd fijn om nog eens iets te vernemen van de kinderen uit vervlogen jaren. Een moeder stuurde een foto van haar dochter door. Het meisje zat verborgen achter een oud, rood boek waarin ze gefocust zat te lezen. Ik herkende meteen de Bijbel. „Ze vond een boek in onze boekenkast”, las ik in het berichtje. „Elke avond één hoofdstuk voor het slapengaan, neemt ze zich voor. Je hebt een zaadje geplant, Luk.”
Kijk, dat zijn de momenten waarop je als catechist weet waarvoor je het doet. Je voelt altijd wel wanneer je kinderen kunt raken, maar je weet toch nooit wat ze er achteraf mee aanvangen. Toch had de mama in kwestie ook een minder leuke boodschap: „Ze vindt de godsdienstlessen op school supersaai en heeft heimwee naar de catechese.” Saai? Daar kom ik straks nog op terug.
Eerst vertel ik u over de tweede gebeurtenis. Op een zonnig grasveldje zat ik onlangs catechese te geven. Ik vertelde aan onze toekomstige vormelingen over de Heilige Geest. Geen makkelijk onderwerp, maar juist daarom mijn favoriete thema. Aan de hand van een verhaal bouwde ik een bruggetje van de abstracte God naar de God die in hen werkzaam is. Iets verderop zat een jong koppeltje te picknicken. Na afloop spraken ze mij aan: „Dat was heel interessant wat u daar vertelde. We hebben stiekem meegeluisterd. We hebben er echt iets aan gehad.” Kijk eens
Je kunt hoofden vullen met woorden, als je de harten niet raakt, dient het tot niets
aan, zonder het te beseffen kon ik twee wildvreemden raken. Of misschien was het wel de Geest die hen raakte via mij?
Tijd voor de derde gebeurtenis. Op zondag was er een gezinsvriendelijke viering in onze parochie. Altijd fijn, een kerk vol kinderen en hun ouders. Een veertigtal kleintjes, voornamelijk toekomstige eerstecommunicanten, zat vooraan te luisteren naar het evangelie. Catechist Jacqueline vertelde hen de parabel van de verloren zoon. Ze deed dat geweldig, zoals altijd. De kinderen hingen aan haar lippen, je kon een speld horen vallen. Ze bleken het verhaal ook perfect te begrijpen, vatten achteraf moeiteloos de essentie samen. Tientallen kleine hartjes werden geraakt door een verhaal van tweeduizend jaar geleden.
Het raken van mensen is de essentie van catechese en geloofsoverdracht. Dat besef ik jaar na jaar beter. Je kunt hoofden vullen met woorden, als je de harten niet raakt, dient het tot niets. Goede catechese dringt diep door, zoals de olie van het vormsel.
Waarom werd dat meisje uit mijn eerste anekdote dan niet geraakt door haar godsdienstlessen? Met zekerheid kan ik het niet zeggen, maar mogelijk neemt haar leerkracht de leerlingen onvoldoende au sérieux. Soms durven leerkrachten of catechisten het geloof niet te benoemen, vluchten ze in wollige verhalen, ver weg van God, van Bijbel, van moeilijke geloofskwesties. Ze doen dat uit verlegenheid over hun eigen geloof of uit angst voor hun publiek.
Dat is een kapitale fout. Onderschat de mensen niet, kinderen noch volwassenen. Behandel hen niet als idioten, wees niet bang. Benoem het geloof en getuig over het uwe. Geef harde kennis door en verbind die met uw eigen overtuiging. Uw publiek kan het geloof niet ernstig nemen, als u dat zelf niet doet. Enkel zo kunnen we de volgende generaties echt raken. Wat ze daar vervolgens mee doen, dat is een zaak tussen hen en de Geest.”