Na een leven op het water kwam het schippersechtpaar Henk Beerens en Ria van Sommeren aan de wal, zoals dat in het schippersjargon heet. Vele jaren lang voeren zij en hun gezin met het MS Arcadia over kanalen en rivieren in West-Europa. Het aantal schippers mag dan geslonken zijn, nog steeds is het een unieke wijze van leven en werken.
Met hun binnenschip vervoerden Henk Beerens en Ria van Sommeren veevoer, kunstmest, gevaarlijke stoffen als ammonium- nitraat, maar vooral constructies, profielen en ketels. „Onze specialiteit was het vervoer van containerliften”, zegt Henk Beerens. „Het vreemdste en duurste transport was echter een luchtafweersysteem om raketten te onderscheppen. Veiligheidsdiensten reden langs de kanalen met ons mee tot in Doornik.”
– Werken en leven op het water, hoe komt iemand daarbij?
Henk Beerens • Mijn ouders waren schippers en zelf werd ik geboren op een stoomsleepboot, in Maasbracht, in Nederlands-Limburg. Een schipperskind blijft zes jaar aan boord en moet dan op internaat. Dat kan niet anders. Ik ben in België opgevoed, terwijl mijn ouders meestal in Duitsland voeren. Wij waren slechts drie maanden per jaar bij hen. Na mijn middelbaar hielp ik eerst mijn ouders en ging vervolgens in loondienst op andere schepen. Toen Ria en ik in 1972 trouwden, werkte ik als loontrekkende omdat ik nog te jong was om op de Rijn te varen.
Ria van Sommeren • Ik kom van de wal, uit het Land van Maas en Waal. Henk en ik leerden elkaar kennen op de kermis in Beneden-Leeuwen, in de Nederlandse provincie Gelderland, waar zijn vader toen lag aangemeerd. Na drie jaar verkering – ik zag hem maar weinig – zijn we getrouwd en werkten we eerst als zetschipper. In 1975 kochten we onze eerste tanker, het MTS Perim, en in 1980 het MS Arcadia, een verlengde kempenaar waarmee we als het ware de wereld zijn rondgevaren. Ik had waterangst, nog altijd trouwens.
– Een schippersgezin werkt en leeft samen. Hoe gaat dat in de praktijk?
Ria van Sommeren • Ons schip was ons huis. We hadden niets anders. Als we ‘aan de reis’ waren, wat betekent een vracht vervoeren, dan waren we samen aan het werk. Henk voer, zeven dagen op zeven. Bij de sluizen assisteerde ik hem. Onze drie dochters hebben niets anders gekend.
Henk Beerens • Slechts één weekend lukte het niet hen op te pikken in het internaat. Nee, met hen zou niet gebeuren wat ik heb meegemaakt. Waar we ook voeren in België, Nederland of Noord-Frankrijk, op vrijdagavond ging de auto aan wal om de kinderen te halen. Soms hadden we een weekend met meer dan duizend kilometer op de teller.
– Wat is er in de loop der jaren veranderd?
Henk Beerens • De snelheid en de capaciteit. Het kleine schip verdwijnt, banken financieren die bijna niet meer. Dat er op de weg files zijn, hangt samen met het verdwijnen van de kleine schepen. Elke
„Wij gingen nooit op reis. Vakantie was aanmeren op een mooie plek”
reis van de Arcadia stond voor twintig vrachtwagens. De eisen werden ook zwaarder, de reglementen ingewikkelder. Vooral schipperskinderen willen nog varen. Van buitenaf is er maar weinig instroom.
Ria van Sommeren • Technologisch is er veel veranderd. De ontvanger wil zo snel mogelijk zijn lading ter bestemming hebben en wij willen eraan verdienen. Dus moet je de markt kunnen lezen. De schipper zit vandaag even lang aan de computer als aan het roer. Er is ook meer comfort aan boord. Sommige schepen zijn luxeappartementen. Nog altijd blijven we een hechte groep. Een walmens is geen schipper. De hulpvaardigheid was altijd groot onder schippers.
Henk Beerens • Ons werk was ons leven. Nooit gingen we op reis. Waarom zouden we? Wij waren altijd op reis. Vakantie was voor ons aanmeren bij een mooie plek. Dan kwamen er kinderen van de wal logeren. Helaas zijn we nu conculega’s. In de tijd van de schippersbeurs, afgeschaft in 1998, was alles veel socialer. We moesten specialiseren. Jammer voor het sociale, maar voor het ondernemen werd het beter.
– Voor binnenschippers is het kerkschip in de Antwerpse haven een baken. Hoe komt dat?
Ria van Sommeren • We komen er inderdaad graag en het is een ontmoetingsplek. We zingen in het kerkkoor en onze kinderen deden er hun communie, huwden er ook. We hadden steevast goede aalmoezeniers, maar net als elders vergrijst ook daar het kerkpubliek.
Henk Beerens • Onder schippers in België was het gebruikelijk katholiek te zijn en er bestonden meerdere parochies. In Nederland zijn er ook streng-protestantse schippers. Zij varen op zondag niet, maar houden gebedsdiensten aan boord. Dat doen wij niet.
– Wat betekent water voor u?
Henk Beerens • Vrijheid. Als de schipper een leuke plek ziet, meert hij aan. Nationaal Park De Biesbosch was voor ons de mooiste plek om te liggen. Ik ging er zwemmen vóór ik mijn bed opzocht. De politie tikte me eens op de vingers toen ik er met de kinderen rondzwom, maar ik zei dat ik hen lesgaf voor in noodsituaties.
Ria van Sommeren • Water beheerste ons leven. Een schipper kan niet zonder.