Vier jaar geleden werd de Sint-Laurentiuskapel in Helen-Bos omgevormd tot vredeskerk
Wie zich van Landen naar Zoutleeuw begeeft, komt zowat halverwege een kleine kerk tegen, een gerestaureerde pastorie, een herenboerderij en een handvol huizen. Veel meer dan dat is Helen-Bos niet. Vandaag is de kerk – eigenlijk een uit de kluiten gewassen kapel – het centrum van een idyllische plek die rust uitstraalt. In de begindagen van de Eerste Wereldoorlog was het gehucht echter het decor voor een gruweldaad. Toen de Duitse troepen in ijltempo oprukten in ons land, passeerden ze ook Helen-Bos. Zeven inwoners van het gehucht, bij wie een meisje van zestien, werden op 10 augustus 1914 afgeslacht. Sinds kort verrijst voor de kerk een sober monument dat de slachtoffers herdenkt: acht papaverbollen met daarin telkens de beeltenis van een slachtoffer, waarbij het achtste staat voor de achterblijvende vaders en moeders.
Zoals op veel plaatsen werd in 2014 ook in Helen-Bos de honderdste verjaardag van het begin van de Eerste Wereldoorlog herdacht. „Toenmalig CD&V-burgemeester Jos Ceyssens opperde het idee om de kerk, die niet ontwijd was, maar wel onttrokken aan de eredienst, om te vormen tot vredeskerk”, zegt Luc Lowel, voorzitter van de werkgroep die het concept uitwerkte. „Het moest een plaats worden waar ouderen en jongeren, gelovigen en niet-gelovigen samen konden praten, luisteren en zich bezinnen over geweld en conflicten om zo de stap te doen naar vrede. We willen de cultuur van geweld waar we dagelijks mee worden geconfronteerd omzetten naar een cultuur van vrede.”
Om die doelstelling kracht bij te zetten, nodigde de werkgroep de voorbije jaren tijdens de Vlaamse Vredesweek telkens een spreker uit die een aspect van oorlog, vrede en verzoening belichtte. „We organiseren ook vredesmarsen voor de leerlingen van de nabijgelegen basisschool”, zegt Luc Lowel. „
„In Zaventem zag ik de gruwel, maar ook veel kleine goedheid”
We leggen hen op een begrijpelijke manier uit waarom vrede belangrijk is. Terug op school maken ze tekeningen die vervolgens een tijd in de vredeskerk worden opgehangen.”
Diaken in opleiding Luc Lowel is in het dagelijkse leven aan de slag als beveiligingsman op de luchthaven van Zaventem. „Op 22 maart 2016 bevond ik me in de vertrekhal, niet ver van de plaats waar de tweede bom ontplofte”, vertelt hij. „Hoe verschrikkelijk de omstandigheden ook, je zag er toen toch ook meteen iets moois gebeuren. Mensen hielpen elkaar spontaan, zonder acht te slaan op ras of religie.”
De aanslag heeft zijn effect niet gemist op Lowels denkwereld. „Mijn grote bekommernis is hoe we de spanningen in onze chaotische wereld kunnen verzoenen met de christelijke hoop op een goede afloop. Met de vredeskerk willen we in de toekomst blijven mensen gevoelig maken voor het belang van vrede en verzoening, maar dat moet verder reiken dan een avond komen luisteren naar een boeiende gastspreker. We willen ons publiek duidelijk maken dat vrede en verzoening niet uit de lucht komen vallen. Daar voegen we meteen aan toe dat ook gewone, kleine mensen het verschil kunnen maken. Ik heb het dan over het idee van de ‘kleine goedheid’, gelanceerd door de in 1964 overleden Russische schrijver Vasili Grossman.”
Ook al ontstond de vredeskerk vanuit een christelijke inspiratie, het gebouw staat open voor iedereen, gelovig en niet-gelovig, zo benadrukt Luc Lowel. „Daarom maken we er een punt van dat de kerk dagelijks is geopend, ook al is dat tegenwoordig allerminst vanzelfsprekend. Almaar meer kerken zijn enkel nog open voor de eredienst. Nochtans merken we dat de vredeskerk heel wat bezoekers over de vloer krijgt. Mensen die een moment van rust, van stilte, van vrede zoeken in de jachtige wereld”, besluit Luc Lowel.