”De voorbije week mochten we genieten van een gulle portie lentezon. Dat deed deugd, na de sombere winter die ons te beurt viel. De warmte en het licht doen ons al dromen van de zomer. Lichtere kledij wordt uit de kast gediept, het winterse donsdeken wordt op menig bed vervangen door een lichtere zomerversie, tuincentra zien hun bezoekersaantallen pieken, cafébazen stoffen hun terrasmeubilair af. En natuurlijk beginnen we ook voluit onze grote vakantie te plannen.
Het plannen van zo’n vakantie is het halve plezier, even fijn als de vakantie zelf. Wegdromen in reisgidsen en -magazines, brochures doorbladeren en websites afschuimen, een vakantiewoning boeken op basis van beloftevolle foto’s vol zuiderse vergezichten en een plonsklaar zwembad. Of misschien verkiest u de eindeloze horizon van de zee, of de grillige silhouetten van machtige bergen?
De tocht is belangrijker dan de bestemming, hoor je wel eens. Die tocht begint al bij het dromen. We zijn nog thuis, maar onze geest is al vertrokken. Straks zijn we ook daadwerkelijk onderweg. Ook dan is de tocht belangrijk. De Ardense heuvels en de uitgestrekte velden van Lotharingen liggen op honderden kilometer van onze bestemming, maar maken al deel uit van onze vakantie. Ze zijn de boodschapper van de belofte. De snelweg leidt niet langer naar het werk, maar naar de vrijheid.
Zo is het ook met bedevaarders. De efficiëntste manier om naar Santiago de Compostela te reizen, is het vliegtuig nemen naar het nabijgelegen Lavacolla. Dat doen pelgrims evenwel zelden. Het is de lange en lastige voettocht door Frankrijk en Spanje, over berg en dal, door weer en wind, die van de reis een bedevaart maakt. En al brengt de aankomst in Santiago de ultieme extase, het was elke stap onderweg die de climax mogelijk maakte.
Bedevaarten zijn populair. In 2017 vestigde Santiago de Compostela
Waarom men ook aan een bedevaart begint, onderweg lopen alle motieven door elkaar
een nieuw record met meer dan 300.000 wandelaars en fietsers in één jaar tijd. Er wordt voor minder over een hype gesproken. Ook andere pelgrimsroutes winnen aan populariteit of worden opnieuw ontdekt, zoals blijkt uit ons Dossier. Veel mensen beschouwen een pelgrimage als een zinvolle onderbreking van hun dagelijkse leven. In die pelgrimstocht gaan ze de strijd aan met zichzelf en de natuur, maken ze tijd voor bezinning en inkeer, sluiten ze bewust een periode uit het leven af, kiezen ze voor soberheid en spontane ontmoetingen.
„Zo’n bedevaart is niet langer religieus”, zal de cynicus dan zeggen. Die opmerking mist echter de pointe. Het leven laat zich niet zomaar indelen in het religieuze versus het niet-religieuze. Om welke redenen men ook aan een bedevaart begint, onderweg lopen alle motieven door elkaar. Wat men zoekt valt niet noodzakelijk samen met wat men vindt. Een bedevaart is een totaalervaring.
Dat geldt trouwens ook voor wie geen lange voet- of fietstocht maakt. Dat blijkt onder meer uit het succes van Medjugorje, het Bosnische Mariaoord waar de Kerk met gemengde gevoelens naar kijkt. Het is niet officieel erkend, maar toch razend populair. Miljoenen mensen sloten de plek in hun hart, om tal van redenen. Hedendaagse technieken en technologische snufjes maken er opgang. Is dat in strijd met de soberheid van de ware bedevaart? Of maakt het net deel uit van een intense ervaring? Elk oordeel is gevaarlijk, want enkel de pelgrim zelf kent zijn of haar antwoord.
De tocht is belangrijker dan de bestemming. Toch is ook de bestemming van belang. Weten waar je naartoe gaat maakt het verschil tussen een doler en een pelgrim, om de vorige jaarleuze van het bisdom Hasselt te parafraseren. Op de keper beschouwd is iedere gelovige een pelgrim. Altijd onderweg, altijd dromend van de bestemming.”