Enkele uren na de middernachtmis stortte in het Limburgse Diepenbeek een parochiekerk in. Het platte dak bezweek onder het gewicht van de overvloedige sneeuw. Alleen de toren en stukken van de voor- en achtergevel bleven overeind. Terwijl een vrouw op de televisie weende omdat haar kerk weg was, betwijfelde een verslaggever al meteen of een nieuwe kerk wel nodig was. Ook in Diepenbeek, argumenteerde hij, slinkt het aantal gelovigen zienderogen en bovendien heeft de gemeente nog andere parochiekerken. Voor wie niet gelooft, is het moeilijk zich in te leven in wat voor anderen een ‘huis van God’ is.
<br>Sommigen vonden het voorval symbolisch voor wat onze kerkgemeenschap het voorbije jaar doormaakte, in het bijzonder de ontreddering en de verslagenheid na de bekentenis van de voormalige bisschop van Brugge en het nieuws over vele andere gevallen van seksueel misbruik in de Kerk. In plaats van de symboliek al te ver door te trekken, moeten we vooral blij zijn dat er in Diepenbeek geen slachtoffers vielen – want wat als het kerkdak het tijdens de nachtmis had begeven? Desalniettemin kunnen we er niet omheen dat de Kerk in 2010 klappen incasseerde en dat Staat en maatschappij nog wat meer weg groeiden van Kerk en geloof. Dat bleek de afgelopen weken nog maar eens overduidelijk tijdens de zittingen van de bijzondere kamercommissie voor seksueel misbruik.
<br>kerk & leven heeft van bij het uitbreken van de crisis gesteld dat de Kerk ‘haar vuile was moest doen’. Uit hun getuigenissen in het parlement blijkt dat de meeste bisschoppen zich daarvan bewust zijn. Ze schaamden zich en betuigden hun medeleven met de slachtoffers. Kardinaal Godfried Danneels zei dat hij zich voelde zoals „een huisvader in een familie waar iets onaanvaardbaars is gebeurd en die zich excuseert, ook al is hij daarvoor niet zelf verantwoordelijk of schuldig”.
<br>Het was een van de vele eerlijke bekentenissen. Wil de Kerk evenwel geheeld en gelouterd uit de crisis komen, zijn er ook daden nodig. Dat de huidige kerkleiders daartoe bereid blijken, is alvast hoopgevend, ook al lijken de leden van de parlementaire onderzoekscommissie daar geen boodschap aan te hebben.
<br>De bekommernis van de kamerleden voor al wie slachtoffer was (en is) van seksueel misbruik – en dus niet alleen in de Kerk –, blijkt helemaal ondergesneeuwd door de massale media-aandacht voor de ‘Kerk in het beklaagdenbankje’. Na een maand heeft de commissie dan ook veel weg van een grotesk schouwspel waarin politici, zonder enig inzicht in de kerkelijke structuren, met elkaar ijveren in profileerdrang en antireligieuze sentimenten. Ondertussen worden achter de coulissen politieke spelletjes gespeeld, vecht een priester op drift een persoonlijke vete uit met een kardinaal en trachten gehaaide advocaten – in naam van enkele slachtoffers – de hele zaak te reduceren tot schadeclaims.
<br>Dat de Kerk haar aanpak moet veranderen, staat vast. Maar ook de gelaïciseerde samenleving, in het bijzonder de politiek, mag niet te hoog van de toren blazen. In plaats van oude tegenstellingen op te rakelen om van de Kerk de zondebok te maken, gaan politici beter na hoe kan worden samengewerkt om seksueel misbruik in alle omstandigheden en in alle milieus tegen te gaan.
<br>Religies kunnen vanuit hun specifieke waarden en overtuigingen immers tot een meer humane samenleving bijdragen. Wie daar geen oog voor heeft, begrijpt nooit waarom mensen verdriet hebben als hun kerk instort. Politici die onder het mom van een verkeerd begrepen scheiding tussen Kerk en Staat religies naar het verdomhoekje verwijzen, moeten beseffen dat ze daardoor alleen onverschilligheid en nihilisme in de hand werken
<br>
Column