Het Brusselse hof van beroep kende een forse schadevergoeding toe aan een ouderpaar en hun dochtertje, omdat het kind met een erfelijke aandoening werd geboren. Het meisje – dat inmiddels is overleden – leed aan de ongeneeslijke stofwisselingsziekte sanfilippo. Omdat het echtpaar eerder al een kind met die ziekte had gekregen, liet het tijdens de zwangerschap een prenatale test uitvoeren. Het resultaat was negatief. Maar al gauw na de geboorte, in de herfst van 1999, bleek dat het meisje toch de ziekte had. Het overleed in maart 2010
<br>De ouders stapten naar het gerecht omdat ze, wetende dat ze tot een risicogroep behoorden, het kind nooit geboren hadden laten worden als de genetische test de ziekte had vastgesteld. Tegelijk startten ze in naam van hun kind een procedure op, omdat het meisje ongewenst is geboren. Ook al bevestigde het hof van beroep dat er geen oorzakelijk verband was tussen het falen van de test en de handicap, het veroordeelde het UZ Brussel tot het betalen van een morele en materiële schadevergoeding van 400.000 euro aan de ouders en het kind. Vooral de schadevergoeding voor het kind, omdat het ongewenst is geboren – een som die uiteraard naar de erfgenamen gaat, de ouders dus –, is op zijn minst merkwaardig.
<br>Een en ander leert hoezeer de vooruitgang van de medische dia-gnostiek nieuwe ethische dilemma’s oproept, waarmee onze samenleving geen raad weet. Dat een kind via juridische weg aanklaagt dat het ter wereld werd gebracht, stemt niet alleen tot nadenken, het zet de deur open voor allerlei uitwassen en schadeclaims. Moet vanaf nu iedereen met een vermijdbare handicap een schadevergoeding worden toegekend, zeker als blijkt dat die door een of andere medische onzorgvuldigheid werd veroorzaakt? Als we zo voortgaan, is de kans groot dat binnen afzienbare tijd ouders die tot een risicogroep behoren, maar toch een nieuwe zwangerschap aandurven, door de maatschappij worden aangeklaagd en vervolgd.
<br>Bovendien kunnen we er niet omheen dat de eis van velen voor een perfect kind almaar meer beangstigende vormen aanneemt. In die mate dat het recht op abortus de bovenhand lijkt te halen op het recht op leven. Even beangstigend is dat deze diep menselijke problematiek aanleiding geeft tot juridische discussies waar vooral dure advocatenbureaus garen bij spinnen.
<br>Hoe dan ook bevestigt deze evolutie de eenzijdige beeldvorming over mensen met een beperking. Al mogen we niet iedereen over dezelfde kam scheren. „Ik zou nooit een proces hebben aangespannen, wat ben je met dat geld? Ik had hun liefde voor geen geld ter wereld willen missen”, vertelde een vader van twee kinderen die eveneens aan sanfilippo overleden, in De Morgen. De vader dacht dat hij klaar was voor hun dood, maar dat bleek helemaal niet zo. „Als je zoveel verdriet hebt, weet je dat je kinderen echt gewild waren. De buitenwereld ziet dat misschien anders, maar voor mij waren mijn kinderen geen last, maar een lust.”
<br>Terwijl u dit leest, is Kerstmis nabij. Het weze voor velen van ons – mensen met een beperking, zieken en noodlijdenden – een troost dat ook de menswording van God niet van een leien dakje liep. Er was geen plaats voor Hem in de herberg, lezen we in de Bijbel. Geen nood, dan maar in een kribbe in een stal. Daarom is de kribbe het symbool van onze redding, het levende bewijs dat het leven het haalt op de dood: een kind dat, ondanks alles, ter wereld komt in een gastvrije ruimte die door arme herders ter beschikking wordt gesteld. De hele aarde werd zodoende de vindplaats van God waardoor wij, met al onze beperkingen, geen ontheemden meer zijn. Met Hem mogen we de duizelingwekkende werkelijkheid benaderen vanuit een menselijk perspectief: kwetsbaar en allesbehalve perfect.
Column