Ze zijn opgevoed te midden van luxe. Hun echte leven speelt zich af op Facebook en Twitter. Ze zijn egoïstisch en asociaal. Ze dromen van veel geld verdienen en het dan weer snel uitgeven. Het is maar een greep uit de vele clichés over de jeugd van tegenwoordig, de zogenaamde millenniumgeneratie, geboren na de val van de Muur van Berlijn en opgegroeid in een internetwereld zonder grenzen. Maar klopt dat beeld met de werkelijkheid? Zijn de jongeren van vandaag inderdaad asociaal? En wat betekent het begrip ‘engagement’ voor hen? Steunpunt Jeugd deed daar onderzoek naar. Uit het rapport daarover blijkt dat jongeren (van 10 tot 26) zich nog altijd in grote getale inzetten voor een beter leefmilieu en minder armoede in de wereld. Van armoede in de eigen buurt liggen ze daarentegen veel minder wakker.
<br>Het is overtrokken uit het rapport te besluiten dat de ‘zorg voor de naaste’ voor de hedendaagse jeugd een ijdel woord is. Dat is het niet. Toch lijken vele jongeren niet te beseffen dat die naaste toevallig ook wel eens een buurtgenoot kan zijn. Slechts 5 procent van de ondervraagde jongeren maakt zich ernstig zorgen over armoede in de buurt en slechts 16,6 procent werkt mee aan een of ander initiatief daartegen – terwijl 46,8 zich inzet tegen armoede in de wereld. Als reden geven ze op niet te weten of er wel armoede in de buurt is (60 procent). Ze hebben ook geen idee hoe ze die kunnen verhelpen (54 procent). De waarschuwingen van maatschappelijk werkers en sociologen dat achter elke hoek verdoken armoede loert, dringen tot het jonge volkje blijkbaar niet of onvoldoende door.
<br>Meer dan over armoede in de buurt, maakt de jeugd zich zorgen over de sfeer in de woonomgeving. Dat geldt zeker voor wie in het Brusselse woont: 47,6 procent van de Brusselse jongeren zegt daarover ‘heel erg’ bezorgd te zijn – voor Vlaams-Brabant is dat 14,4 procent en voor Limburg amper 12,1 procent. Toch zet de bezorgdheid voor plaatselijke thema’s jongeren niet meteen aan tot acties. Wat dat betreft, is het verschil met ‘armoede in de wereld’ en ‘milieu’ groot. Vlaamse jongeren zijn daar niet alleen bekommerd om, ze trachten er ook iets aan te doen. Zo doet bijna drie op de vier jongeren iets om het milieu te verbeteren: afval sorteren, zwerfvuil bijeenrapen, zuinig omgaan met water en elektriciteit. Dat de zorg voor het milieu en de strijd tegen de armoede in de wereld makkelijker tot een concreet engagement leiden, komt ongetwijfeld door de media-aandacht. De mediagenieke acties van Al Gore hebben de klimaatverandering niet alleen bovenaan op de maatschappelijke agenda geplaatst, ze hebben de scholen er ook toe aangezet er met de leerlingen over te praten.
<br>Initiatieven van derden – ngo’s, scholen – zijn voor jongeren dan ook van groot belang. Virtuele campagnes op het internet doen het dan weer niet. Dat veel jongeren lid zijn van sociale netwerksites als Netlog, Twitter en Facebook, lijkt hen vooralsnog niet tot maatschappelijk engagement te stimuleren. De invloed van de klassieke media wint daarentegen nog aan belang. De aardbeving die begin dit jaar Haïti trof, bewijst dat. Bijna alle jongeren hebben beelden van de natuurramp gezien, ze hebben er over gepraat en een meerderheid heeft daadwerkelijk iets voor de slachtoffers gedaan – bijvoorbeeld door mee te werken of geld te geven aan een van de benefietacties. De tijd van megaspektakels en televisieshows, het laten opdraven van bv’s incluis, is dus nog lang niet voorbij. Als het voor het goede doel is, is daar uiteraard niets mis mee. Zolang het maar niet ten koste gaat van andere problemen en vormen van armoede, bij ons en veraf, die onze mediamaatschappij bij gebrek aan spektakelwaarde steevast in de vergeetput dumpt.
Column