De Belgische bisschoppen reizen volgende week naar Rome voor hun visitatio ad limina apostolorum, de vijfjaarlijkse pelgrimstocht naar de graven van de apostelen Petrus en Paulus. Volgens het kerkelijk recht moet iedere diocesane bisschop om de vijf jaar zo’n ad-liminabezoek aan Rome brengen. Ad limina betekent letterlijk: naar de drempels. Die drempels verwijzen naar de graven van de apostelen Petrus en Paulus. Graven werden in de Romeinse tijd immers beschouwd als een drempel tussen het aardse en het bovenaardse leven. In de huidige praktijk gaat een bisschop doorgaans samen met de collega-bisschoppen van zijn kerkprovincie naar Rome. Door het vele werk gebeurt het almaar vaker dat die periode van vijf jaar wordt overschreden. Zo dateert het vorige ad-liminabezoek van de Belgische bisschoppen van eind november 2003.
<br>Bij hun ad-liminabezoek hernieuwen de bisschoppen ook hun eed van trouw aan de Heilige Stoel. Terzelfder tijd moeten ze bij de paus en de curie verantwoording afleggen voor hun werkzaamheden van de voorbije jaren en voor de toestand van de Kerk in hun bisdom. Daartoe worden verslagen opgemaakt voor het Staatssecretariaat en voor de Congregatie voor de Bisschoppen. Misschien wel het belangrijkste moment bij een ad-liminabezoek is de toespraak waarin de paus zijn visie geeft op de uitdagingen waarmee de Kerk in het desbetreffende land wordt geconfronteerd. Die toespraak kan gepaard gaan met allerlei raadgevingen, maar ook met de nodige vermaningen.
<br>Tijdens het vorige ad-liminabezoek van onze bisschoppen, ruim zes jaar geleden, schetste kardinaal Godfried Danneels, als voorzitter van de Belgische bisschoppenconferentie, een beeld van de Belgische Kerk als een contrast van licht en schaduw. Hij wees op de sterke secularisatie, op onze complexe structuren en op de goedkeuring van een aantal wetten, onder meer over abortus en euthanasie, die indruisen tegen de katholieke moraal. Voorts had hij het over het roepingentekort en over de vele christelijke organisaties die hun ziel en identiteit dreigen te verliezen. Het was geen zegebulletin, maar Danneels wees ook op de vele tekenen van hoop die binnen de Kerk doorzetten: het vrijwilligerswerk, het engagement van leken, de vele vormings-initiatieven, de kracht van de volksdevotie.
<br>Anno 2010 zijn de uitdagingen er niet minder op geworden. Door de priesterschaarste dreigt het gevaar dat de zin en de betekenis van het priesterschap voor onze geloofsgemeenschap verloren gaan. Als het priesterschap in onze samenleving almaar minder zichtbaar wordt, hoe moeten we dan in de toekomst onze territoriale pastoraal uitbouwen? Hoe dragen we ertoe bij dat onze christelijke instellingen ook zonder proosten en geestelijke begeleiders hun gedachtegoed trouw blijven? En hoe beantwoorden we de grote nood aan geloofsverdieping en verinnerlijking? Kortom, bekommernissen te over die mgr. André-Joseph Léonard, de nieuwe aartsbisschop van Mechelen-Brussel en de opvolger van kardinaal Danneels als voorzitter van de Belgische bisschoppenconferentie, in Rome ter sprake moet brengen.
<br>Bij heel wat gelovigen wordt de verleiding om zich terug te plooien op de kleine kudde, almaar groter. Ten onrechte. Vanuit zijn evangelische inspiratie wordt de christen dagelijks opgeroepen zich niet bij onrecht neer te leggen, maar zich te blijven inzetten voor een meer humane samenleving. Dat betekent dat we ervoor moeten blijven ijveren gist in het deeg te zijn en dat we vanuit een sterke identiteit, maar open en met de nodige empathie, de huidige sociale, politieke en culturele wereld tegemoet moeten treden. Het is immers in die cultuur dat God ons roept om van ons geloof te getuigen.
<br>
Column