De rooms-katholieke Kerk kwam de afgelopen weken in diverse landen opnieuw in opspraak doordat ze seksueel misbruik door priesters en religieuzen systematisch heeft verzwegen. De storm woedde dit keer vooral boven Ierland, Oostenrijk, Nederland en Duitsland. Dat ook de school waar Georg Ratzinger werkte, de broer van paus Benedictus XVI, bij de seksschandalen is betrokken, maakte het nieuws nog ophefmakender. De internationale media stelden meteen alles in het werk om te achterhalen of de paus – toen hij nog aartsbisschop van München was – niet van schuldig verzuim kon worden beticht. En de Zwitserse theoloog Hans Küng maakte van de heisa gebruik om zijn argumenten voor de afschaffing van het verplichte priestercelibaat kracht bij te zetten.
<br>Al dateert de overgrote meerderheid van de gevallen van tientallen jaren geleden, tegen de feiten op zich valt niets in te brengen. De vele getuigenissen van volwassen slachtoffers tonen eens te meer aan dat seksueel misbruik binnen de Kerk al te lang met de zogenaamde ‘mantel der liefde’ werd toegedekt. Oversten en bisschoppen waren vaak van de misstanden op de hoogte, maar in plaats van de klachten te rapporteren, negeerden ze de slachtoffers of ze kochten hun stilzwijgen af met minnelijke schikkingen. Priesters en religieuzen die zich hadden misdragen, werden vaak overgeplaatst naar parochies waar niemand hen kende en waar ze opnieuw hun gang gingen. Het is begrijpelijk dat de publieke opinie zich daarbij tegen de Kerk keert.
<br>Het klopt dat seksueel misbruik niet alleen in de Kerk voorkomt, maar veel meer nog in gezins- en andere samenlevingsverbanden. Dat doet evenwel geen afbreuk aan de waarde van het gezin en in wezen ook niet aan die van de Kerk. Het klopt eveneens dat onze cultuur er een dubbele moraal op nahoudt en, onder het mom van seksuele vrijheid, openlijk allerlei uitspattingen tolereert. De publieke opinie heeft echter geen oog voor dat soort nuanceringen. Het vertrouwen in de Kerk is zonder meer geschonden. Veel gelovigen lijden onder een Kerk die een loopje neemt met haar boodschap en willen een open gesprek over hoe het komt dat sommigen zo lang ongestraft hun gang konden gaan. En al is het onzin te denken dat de afschaffing van het verplichte priestercelibaat seksueel misbruik binnen pastorale relaties uit de wereld zal helpen (belangrijker daartoe lijkt ons het hanteren van duidelijke psychologische criteria bij het rekruteren van priesterkandidaten), velen vragen zich toch af waarom Rome halsstarrig weigert de celibaatskwestie zelfs maar bespreekbaar te maken.
<br>Als de Kerk inderdaad een ‘schemerzone’ biedt waarbinnen daders van seksueel misdrijf minder kans op bestraffing lopen, dan moet elk taboe daarop met alle middelen worden doorbroken. Toen in de tweede helft van de jaren 1990 de berichten over seksueel misbruik bij ons losbarstten, verontschuldigde kardinaal Godfried Danneels zich meermaals publiekelijk voor het gedane onrecht. Hij richtte een ‘Contactpunt’ voor seksueel misbruik op en, in 2000, een interdiocesane klachtencommissie. Daarmee zette de Kerk in ons land een streep onder een kwalijk verleden. In zijn bijdrage in de krant De Morgen van 13 maart schreef Peter Adriaenssens, kinderpsycholoog en voorzitter van de interdiocesane klachtencommissie, niet voor niets dat de Kerk, in tegenstelling tot vele anderen, haar kruis tenminste durft op te nemen. Lees daarover overigens ook ons artikel op bladzijde 11.
<br>Laat de dramatische gebeurtenissen in de buurlanden niettemin voor onze kerkleiders een les zijn, zodat ze er meer dan ooit op toezien dat de procedures worden nageleefd. Een les ook voor Rome, zodat daar werk wordt gemaakt van een grondige zelfanalyse.
Column