Een halve eeuw geleden waarschuwden de kranten ervoor dat het leven op aarde bedreigd was. De reden was destijds de atoomwedloop. Inmiddels beseffen we almaar meer dat er een andere klok tikt. Onze levensstijl, onze materiële welvaart, onze mobiliteit en onze technische triomfen blijken zelf een bron van vernietiging te zijn. In tegenstelling tot de atoomdreiging aanvaarden we die dagelijkse levensstijl evenwel zonder er vraagtekens bij te plaatsen.
<br>Het probleem is bekend. Het milieu heeft te lijden van radioactief afval, koolstofdioxide (broeikaseffect), drijfgassen (ozonlaag), verlies van landbouwgrond en ontbossing. De afgelopen decennia rijpte het inzicht dat het zo niet verder kan. Mede door de wereldwijde milieucampagne van Al Gore, de voormalige vice-president van de Verenigde Staten, kunnen nu ook de politieke wereldleiders niet meer om het milieuprobleem heen.
<br>„Groen geeft hoop”, zei kardinaal Godfried Danneels in zijn jongste
<br>kersthomilie. Al was het bereikte akkoord tijdens de klimaatconferentie
<br>in Kopenhagen vorige maand veeleer teleurstellend, volgens kardinaal
<br>Danneels is de zorg voor het milieu nu voorgoed op de kaart gezet. Niet alleen op de politieke kaart, ook op die van de wereldgodsdiensten.
<br>Helemaal nieuw is dat niet. De Europese christelijke Kerken bogen zich in 1989 tijdens een oecumenische conferentie in het Zwitserse Bazel al over het milieu.
<br>Dat laatste neemt niet weg dat de zorg voor de aarde voor christenen
<br>grotendeels nieuw is. De Bijbel leert ons weinig over hoe we met
<br>de schepping moeten omgaan. Verwonderlijk is dat niet. Toen de Bijbelse
<br>geschriften totstandkwamen, was de aarde grotendeels woeste
<br>natuur waarin wilde dieren rondliepen. Leven in harmonie met de
<br>natuur was geen optie voor de mens van het Oude Testament. Hij
<br>moest allereerst zien te overleven door wilde dieren uit te roeien en de
<br>natuur door hard labeur te beheersen. Ecologie viel buiten de Bijbelse
<br>horizon.
<br>Anno 2010 staan we voor een volkomen nieuwe situatie in de
<br>geschiedenis van de mensheid. Wetenschappers wijzen erop dat de
<br>macht van de mens over de natuur voor het eerst zo’n omvang heeft
<br>genomen, dat ons voortbestaan in gevaar komt. De milieucrisis zet
<br>onomkeerbare processen in gang die op termijn een delicaat natuurlijk
<br>evenwicht dreigen te verstoren. Niet alleen plaatselijk, maar ook
<br>mondiaal.
<br>Ons geloof vertelt ons dat God deze wereld heeft gewild en nog steeds wil, en wel als iets goeds. Vandaar dat wij, christenen, niet onverschillig kunnen staan tegenover de milieucrisis. In die zin ook is elke milieucrisis tegelijk een spirituele crisis en is zorg voor de aarde synoniem met zorg voor de ziel.
<br>Het is hoog tijd om ons, in het belang van de komende generaties,
<br>nu beperkingen op te leggen. Om een catastrofe te vermijden, zal het niet volstaan een gloeilamp door een spaarlamp te vervangen en/of met de fiets brood te gaan halen. We moeten onze levensstijl in zijn totaliteit ter discussie durven te stellen. Pas als we bereid zijn daaraan iets te veranderen en soberder te gaan leven, worden we weer ‘rentmeesters’ van de schepping, zoals God ons opdraagt.”
Column