Tijdens overleg met Nederlandse collega’s over een gezamenlijk televisieproject ontspon zich een levendige discussie. De meningen waren verdeeld over de vraag of we het konden maken spontaan bidden in beeld te brengen. In bewuste programmareeks koken twee gasten samen. Nadien schuiven ze aan tafel om zich de bereide gerechten te laten smaken. Spontaan volgt dan wel eens de uitnodiging om vóór de maaltijd samen te bidden.
<br>Sommigen in ons gezelschap voelden zich daar wat ongemakkelijk bij. Is bidden per definitie geen intiem gebeuren? Doe je die tweespraak met God geen geweld aan, als je daar een camera op zet? Word je op zo’n moment als kijker geen gluurder in de binnenkant van een ander? Al snel verruimden de bespiegelingen zich. Welke betekenis geven we aan bidden vóór de maaltijd? Doen we het ook als er niet-gelovigen aanschuiven? Ongetwijfeld kwam het probleem al ter sprake in veel van onze huiskamers. Bijvoorbeeld wanneer vriend of vriendin van één van de kinderen niet gelovig is. Of als genodigden onze overtuiging niet delen. Dan maar niet bidden? Uit respect voor de ander, of uit schaamte voor de eigen overtuiging.
<br>Die laatste overweging is allicht tekenend voor de positie waarin we ons als gelovigen bevinden. Nog niet zo heel lang geleden was zowat iedereen in Vlaanderen katholiek. In naam dan toch. Weinigen hadden dan ook problemen met het bidden vóór de maaltijd. Het woordje van de proost vóór de vergadering, een kruisbeeld in elk lokaal, noch de C in de naam van de organisatie riepen weerstand op. Je profileren als katholiek hoefde niet. De hele samenleving ademde die overtuiging.
<br>Het klimaat is intussen omgeslagen. De vanzelfsprekendheid is helemaal verdwenen. En we kregen nog niet de kans te wennen aan de nieuwe situatie. We worden vaak meewarig bekeken. Lijken nog van weinig betekenis, als we al geen cynische opmerkingen dienen te trotseren. Vele gelovigen voelen zich verweesd. Niet dat het evangelie geen aantrekkingskracht meer heeft, maar velen schromen zich om er voor uit te komen.
<br>Overigens ligt het allemaal niet zo simpel meer als vroeger. Toen leek alles helder en eenvoudig. Er was nauwelijks ruimte voor twijfel of discussie. Heden ten dage zijn de vragen en de uitdagingen zoveel ingewikkelder. Simpele antwoorden zijn er helaas niet en noodzakelijke nuances scheppen niet altijd klaarheid.
<br>Onze identiteit als christen is net zo goed complexer geworden. Wat bedoelen we, als we zeggen katholiek te zijn, of christen? Komt daarbij dat we altijd al doeners zijn geweest. Dat ‘geloof zonder daden nutteloos is’ (Jakobus 2, 20), zit diep ingeprent. Bijgevolg menen we dat die daden het belangrijkste zijn. We willen dan ook geen tijd verliezen met die daden te verantwoorden. Noch in het verduidelijken vanuit welk geloof we er toe komen. Ze zullen wel voor zich spreken, ‘aan de vruchten kent men immers de boom’.
<br>Nobele ingesteldheid, zeker weten. Maar hoe op die manier anderen inspireren om zich te verdiepen in de bron waaraan wij ons laven? Er mag weer ruimte komen voor een zekere fierheid over ons geloof. Voor een versterkte identiteit om de dialoog met de samenleving aan te gaan. Worden we als christenen immers niet uitgedaagd ‘om de tekenen van de tijd te lezen’?
<br>
Column