OVER oudste dochters hoor je wel eens zeggen dat ze een groot verantwoordelijkheidsbesef hebben. Bovendien erg zelfstandig zijn, en ook nog zelfbewust zonder zichzelf te overschatten. Die vergelijking kwam bij me op bij de verslaggeving over het bezoek van Benedictus XVI aan Frankrijk. Ook wel la fille aînée de l’Eglise of ‘oudste dochter van de Kerk’ genoemd.
<br>Een bezoek met twee duidelijk onderscheiden etappes. Aanleiding vormde het jubileum van Lourdes. In het mariale bedevaartsoord trad vooral de herder naar voren. Met oog en aandacht voor de zieken en hun problemen. Geen ingewikkelde betogen, maar de nadruk op de eenvoud van het geloven, zoals het er door de massa wordt beleefd in navolging van Bernadette.
<br>In Parijs stond de intellectuele dialoog met staat en samenleving hoog op de agenda. Al wist Benedictus er toch 250.000 gelovigen te mobiliseren en zo’n 60.000 jongeren te bekoren. Toch wekte vooral de ontmoeting met 700 toppers uit de politieke, wetenschappelijke en culturele wereld grote aandacht. En heus niet enkel van pratikerende katholieken.
<br>In de Lichtstad vond ook de ontmoeting plaats met de Franse president, waarbij de verhouding tussen Kerk en Staat voorop stond. De Franse president hield een hernieuwd pleidooi voor een positieve laïcité (lekenstaat) waarin de godsdiensten hun rol kunnen en moeten spelen. Een visie waarin de paus zich kan vinden. Hij stelde de sceptici nochtans gerust door te onderstrepen dat „de Kerk geenszins de plaats van de staat wil innemen”. Integendeel „een gezonde samenwerking tussen de socio-politieke wereld en de Kerk, tot stand gebracht in het bewustzijn van en met respect voor elkaars wederzijdse onafhankelijkheid en autonomie, is een dienst aan de mensheid”, aldus Benedictus.
<br>Merkwaardig toch hoe in een land waar de scheiding tussen Kerk en Staat het vroegst en wellicht het sterkst is doorgevoerd, zo’n dialoog kan worden gevoerd. Ook in de media. Het getuigt van een volwassenheid en onbevooroordeeldheid waarvan we bij ons voorlopig slechts kunnen dromen. Het blijft natuurlijk gevaarlijk te vergelijken, en het gras lijkt altijd groener aan de overkant. Toch mogen we met een tikkeltje afgunst kijken naar de manier waarop de Franse Kerk zich manifesteert in de geseculariseerde hedendaagse samenleving.
<br>Zeker, er zijn ook problemen zoals de toenemende onverschilligheid voor God, de dalende kerkpraktijk en de schaarste aan roepingen. En waarnemers wijzen op een voortschrijdend immobilisme. Maar het is niettemin de Kerk waar nieuwe bewegingen floreren en oude katholieke organisaties een tweede adem krijgen. Waar jaarlijks duizenden ‘herintreders’ opnieuw de weg naar de Kerk vinden. Waar duizenden bekeerlingen zich op volwassen leeftijd laten dopen. Waar catechese een nieuw elan vindt.
<br>Kijken naar die Kerk kan ons hier misschien inspireren om onze eigen zelfgenoegzaamheid in vraag te stellen. Ons wat minder terug te plooien op onszelf. Met een zekere fierheid en onbevangenheid uit te komen voor wie we zijn. Zonder de indruk te wekken verloren posities te willen heroveren, maar gewoon de frisheid van de evangelische boodschap aanreiken aan wie op zoek is. Want al is „God voor velen de grote onbekende geworden”, toch is „de tijd gunstig voor een terugkeer van God”, aldus de paus in Frankrijk.
Column