Ook al opgemerkt hoeveel we in onze samenleving met lijstjes werken? Met de boodschappen- en takenlijstjes zijn we in deze hectische tijden natuurlijk allen bijzonder goed vertrouwd. En wie kreeg nog nooit de vraag wat er op zijn verlanglijstje stond voor verjaardag of nieuwjaar? Of polste neefje of nichtje niet naar wat er nog op zijn lijstje van communiecadeautjes stond? Huwelijks- en geboortelijstjes lijken dan weer minder in trek. Zij worden op de aankondigingen almaar vaker vervangen door een discrete tip waarbij je naar een bankrekening wordt verwezen.
<br>Wat te denken van de talloze ranglijsten, vaak met de Engelse term ranking aangeduid, waarmee we haast dagelijks worden geconfronteerd? U kent ze wel, die overzichten van de meest verkochte boeken, de bekendste Vlaming, het populairste Vlaamse lied of de favoriete voetballer of wielrenner met de meeste uitstraling. Steeds vaker mogen we meehelpen om die samen te stellen. Bellen maar, en sms’en. Hoe meer hoe liever, want elke oproep doet de kassa rinkelen bij de organisatoren. Ons biedt het de waan van toch maar lekker te bepalen wie bovenaan mag eindigen.
<br>Leuk vertier en televisie met georkestreerde spankracht zijn gegarandeerd. Ernstiger wordt het wanneer we onze plaats moeten zoeken op een wachtlijst voor zorg of steun. Of wanneer onderzoeksbureaus ons een plaats geven in de Europese of wereldwijde ranglijsten van meest verdraagzame, kindvriendelijke of vredelievende natie, productiefste bedrijf of beste universiteit.
<br>Almaar meer wordt de kwaliteit van ons hele onderwijs afgemeten aan de plaats in dergelijke rankings. Vaak met oeverloze discussies tot gevolg. Wat moet je al dan niet in rekening brengen om te weten of nu het Nederlandstalige, dan wel het Franstalige onderwijs achterblijven op het Europese gemiddelde? Scoort het vrij onderwijs beter dan het officiële net, en waaraan mag dat dan wel te danken zijn? En hoe zit het dan weer met de verhoudingen tussen scholen onderling? Even zo dikwijls gezegd aan dovemansoren.
<br>Ouders zijn met recht en reden op zoek naar de beste school voor hun kinderen. Al is het maar de vraag of de kwaliteit van een school, laat staan de geschiktheid voor dat specifieke kind, valt af te lezen van dergelijke lijstjes. Onderwijs is immers meer dan ooit zoveel meer dan loutere kennisoverdracht.
<br>Die laatste laat zich misschien nog peilen in vergelijkende cijfers. Veel minder makkelijk is dat het geval voor de bezieling van leerkrachten en opvoeders. Velen onder hen zetten zich met grote overgave in opdat hun leerlingen zich zouden kunnen ontplooien tot volwassen personen. Voorwaar geen eenvoudige opgave. Zelden ook een dankbare taak, traagzaam met resultaten. Vele jongeren hebben het immers bijzonder moeilijk om hun weg te vinden in de complexe samenleving. Want toegegeven, de wereld van vandaag zit voor hen zoveel ingewikkelder in elkaar dan voor onze generaties. Zo vol tegenstrijdigheden, verwarrende familieverbanden en amper enkele vage referentiepunten.
<br>Nu het einde van het schooljaar in zicht komt, past het onze waardering uit te spreken voor zoveel volhardende toewijding. Deze leerkrachten bewijzen niet enkel de hun toevertrouwde jongeren een onschatbare dienst, ook de toekomst van onze samenleving. Zij ervaren daarvoor al te weinig respect en erkenning. En die krijgt haast nooit haar uitdrukking in onze overvloedige lijstjes.
<br>
Column