Het IPB beleeft al een tijdje een zekere malaise. Het Interdiocesaan Pastoraal Beraad is bij het geëngageerde kerkpubliek gekend als het advies- en inspraakorgaan van de Vlaamse kerkgemeenschap, waar leken en bisschoppen elkaar ontmoeten en overleg plegen. Het deelde in de dynamiek van de periode na het Tweede Vaticaans Concilie. Zowel bij leken als clerus leefden toen hoge verwachtingen over fundamentele veranderingen in de rooms-katholieke Kerk.
<br>Intussen is de dynamiek gaan sputteren en zoekt het IPB een tweede adem. Geen makkelijke opgave. Grondige zelfanalyse, diverse hervormingsprojecten na ampele discussies krijgen de motor niet weer opgestart. Je zou van minder gaan twijfelen aan het zinvolle van je engagement.
<br>Bij nadere analyse lijkt het IPB te delen in de bredere malaise die de hele kerkgemeenschap hier bij ons treft. De dalende cijfers van deelnemers aan de bijeenkomsten van het IPB zijn niet dramatischer dan die van de kerkpraktijk. De tanende maatschappelijke relevantie van standpunten en verklaringen is niet groter dan in het geval van het kerkinstituut. De problemen om intellectuele denkkracht te mobiliseren lijken gelijklopend. Niemand zal kunnen betwisten dat ook in het IPB veel mensen van goede wil proberen dienstbaar te zijn aan de Kerk. En toch valt een zekere vermoeidheid en ontmoediging ook daar niet te ontkennen.
<br>In crisistijden lonkt het gevaar om op zoek te gaan naar schuldigen. Bisschoppen komen in de verleiding te menen dat ze van leken te weinig steun en bemoediging krijgen voor hun pastorale projecten en binnenkerkelijke prioriteiten. Leken menen te stuiten op onbegrip en oordelen al vlug onvoldoende steun te genieten voor hun verzuchtingen om vernieuwing en verandering. Van beide zijden zijn de verwachtingen te hoog gespannen en dreigt enkel ontgoocheling.
<br>Die moeilijke overgangsperiode noopt ons om de rol van de leken in de Kerk van morgen zorgvuldig te bevragen. Mij lijkt het alvast geen goede zaak om ons engagement als leek al te exclusief binnenkerkelijk op te vatten. Hoe groot de noden ook kunnen zijn en hoe welkom elke helpende hand. Juist nu hebben we ook behoefte aan leken die zich als christen engageren in dienst van de samenleving. Gedreven en geïnspireerd door de boodschap van het evangelie om het Rijk Gods mee gestalte te geven in de maatschappij.
<br>Dat beide groepen, leken en kerkleiders, baat hebben bij ontmoeting, wederzijdse uitwisseling en ondersteuning, lijkt me meer dan aangewezen. Elk vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid. Dat leken de kerkelijke hiërarchie kritisch blijven interpelleren nu we de woestijn doortrekken, kan moeilijk liggen bij de gezagsdragers. Maar juist nu is dat heilzaam. Zelfs onontbeerlijk, willen we verhinderen behaaglijk te gaan schuilen onder gelijkgezinden. Of wederzijds blind te worden voor de eigen tekorten. Uiteraard mits die houding ingegeven is door eerlijke en loyale bekommering om de toekomst van de Kerk.
<br>Ongetwijfeld een taak voor een orgaan als het IPB. Kan het via een doorstart vanuit de oude structuren, mooi zo. Moet eerst het oude afsterven om het nieuwe een kans te geven? Dan moet dat maar. In elk geval heeft onze kerkgemeenschap blijvend behoefte aan kritisch-loyale leken.
<br>
Column