Spiritwijzer geeft zorgverleners in Brussel tweetalige stem
Als alles vlot verloopt, zullen in het vicariaat Brussel nog vóór de zomer Franstalige zogenoemde spiritwijzers beschikbaar zijn voor ziekenhuizen, psychiatrische instellingen en woon-zorgcentra. De spiritwijzer is een instrument waarmee zorgverleners zin- en levensvragen op het spoor kunnen komen bij patiënten of ouderen en in gesprek gaan over die spirituele vragen. Een vierde versie, specifiek voor mensen met een beperking, is in ontwikkeling en verschijnt binnenkort.
„Je kunt pas spreken over spirituele zorg als daar ook een taal voor bestaat”, zegt Walter Van Goubergen, vicariaal afgevaardigde voor de gezondheidspastoraal en gewezen pastor in de Sint-Janskliniek in Brussel. „De spiritwijzer trekt een rijk taalregister open om te praten over levensvragen, maar wegens de tweetalige realiteit in onze ziekenhuizen en zorginstellingen konden we die ondersteuning voorlopig niet geven.”
Daar komt dus verandering in. De spiritwijzer werd bedacht in de pastorale dienst van het Algemeen Ziekenhuis Sint-Lucas in Brugge, om vaak voorkomende levens- en zinvragen in kaart te brengen, veelal verzuchtingen over gevoelens, levensmoeheid of eenzaamheid. „Aan de hand van de spiritwijzer krijgen zorgverleners een taal aangereikt om enerzijds zelf een gesprek te voeren met patiënten of bewoners en anderzijds de beluisterde kwetsbaarheid te signaleren bij een pastor of pastorale dienst”, zegt Walter Van Goubergen. „In ziekenhuizen spreken patiënten makkelijker over lichamelijke klachten, maar achter die woorden schuilt soms een ander verhaal. Door in gesprek te gaan, komt de uiteindelijke vraag of nood naar boven. Dat vereist uiteraard vorming, want de spiritwijzer kan pas werken als het gesprek degelijk wordt begeleid.”
„In een woon-zorgcentrum valt de gemoedstoestand van de bewoner sneller op. Presentiezorg is dan ook de essentie van de pastoraal”, vervolgt Van Goubergen. „Oog en oor hebben voor gevoelens, waarden, levensverhalen en relaties en persoonlijke krachtbronnen. Ik begrijp de pijn bij zorgdragers. Ze hebben vaak te weinig tijd voor de bewoners, maar soms kunnen ze met vijf minuten luisteren vele uren en dagen winnen. Helaas overstijgt dat de spiritwijzer, al ben ik ervan overtuigd dat het goed zou zijn om dat instrument te integreren in de algemene zorgvisie. Het is een middel waarmee iets in gang wordt gekregen. Mensen hebben zorgen en de spirituele vragen nemen toe. Voor de pastor of zorgverlener is het de kunst om onverwoordbare kwesties te ontdekken.”
Walter Van Goubergen hoopt dat de Franstalige spiritwijzers in mei of juni beschikbaar zijn, zodat ook de Franstalige vormingen kunnen starten. „In een eerste fase bieden we de spiritwijzers aan in ziekenhuizen en woon-zorgcentra”, zegt hij tot slot. „Later volgt dan de psychiatrie. Die spiritwijzer is veeleer bedoeld als persoonlijke reflectie voor de gasten. Wat raakt me? Wat geloof ik? Wat zet me in beweging? Hoe maak ik keuzes en wat voedt en ondersteunt me? Ja, de mens is een spiritueel wezen, enkel de band met het mysterie Gods veranderde.”