”De vraag rolde de afgelopen maanden meermaals over onze lippen: hoe moet de overgrote meerderheid van priesters, die niets ten laste kan worden gelegd, zich voelen bij de schandalen over seksueel misbruik die de Kerk teisteren? En de vele religieuzen die, onder meer, de zorg voor prostituees, verslaafden, incestslacht-offers, daklozen en andersvaliden op zich nemen? Wat gaat er in hen om? Gevoelens van onmacht en vertwijfeling, ongetwijfeld. Moedeloosheid wellicht. Het was dan ook goed dat een talrijk opgekomen publiek van zowat 1.500 gelovigen hen op zaterdag 21 augustus in de Mariahal in Scherpenheuvel een hart onder de riem stak.
<br>Omdat de Actie Scherpenheuvel een initiatief was van politici uit diverse partijen, vreesden sommigen voor politieke recuperatie. Anderen waren bekommerd dat behoudsgezinde groepen er zouden op aandringen de binnenkerkelijke rangen opnieuw te sluiten, waardoor de slachtoffers in de kou zouden blijven staan. Die twijfels bleken ongegrond. De bijeenkomst begon met een minuut stilte voor alle slachtoffers van seksueel misbruik. De initiatiefnemers wezen op de ernst van wat in de nasleep van de zaak-Vangheluwe aan het licht is gekomen, ze veroordeelden ondubbelzinnig de lichtzinnigheid waarmee de Kerk in het verleden tewerk is gegaan en drongen aan op een billijke straf.
<br>Spreken is zilver, zwijgen is goud, luidt het spreekwoord. In de vele gevallen van seksueel misbruik, betoogde Vlaams volksvertegenwoordiger Kris Van Dijck (n-va), getuigde het zwijgen van de Kerk evenwel van onverschilligheid en lafheid. Johan Sauwens (cd&v) benadrukte dat de slachtoffers recht hebben op transparantie en duidelijkheid vanwege Kerk en justitie. Dat alles rechtvaardigt evenwel geen heksenjacht op alle priesters en religieuzen. „Verwend als we zijn,” zei Sauwens, „beseffen we anno 2010 al te weinig wat we te danken hebben aan die sterke mannen en vrouwen die Vlaanderen vanuit hun christelijk engagement hebben uitgebouwd tot wat het vandaag is: een open en verdraagzame samenleving met veel ruimte voor initiatief en een grote solidariteit.”
<br>Andere getuigenissen bevestigden dat. Zo vertelde de Limburgse moslim Mouloud Kalaal hoe hij door een priester werd opgevangen toen zijn ouders uit Marokko in ons land aankwamen en zich vervreemd voelden. Ook de vele honderden reacties die op het internet binnenliepen, logen er niet om. Iemand herinnerde zich de dag waarop de deurwaarder langskwam om beslag te leggen op de inboedel van het gezin. De pastoor kwam tussenbeide en betaalde. Een ander kampte met zelfmoordneigingen, maar twee priesters haalden hem er bovenop. Allen spraken hun dankbaarheid uit en kantten zich tegen gratuite verdachtmakingen.
<br>Essayist en astrofysicus Gerard Bodifée dankte in het bijzonder het katholiek onderwijs dat volgens hem al langer dan vandaag genadeloos wordt gehekeld: „Literatoren, columnisten en tv-makers laten geen gelegenheid voorbijgaan om de paters en zusters van de school van hun jeugd te beschuldigen van alle kwalen in de samenleving en in hun persoonlijke leven. Het katholiek onderwijs wordt bekrompenheid verweten, minachting voor lichamelijkheid, angst voor seksualiteit, religieuze dwang en meer van dat. Ik vraag me af in welke jeugdgevangenis deze arme schrijvers hebben gezeten.”
<br>Ondanks het aanvankelijke scepticisme groeide Actie Scherpenheuvel uit tot een teken van hoop. Hoop dat het leed, het verdriet en de teleurstelling over de duistere jaren de Kerk aansporen om met dat kwalijke verleden in het reine te komen en nieuwe maatstaven aan te leggen. Alleen dan kan een Kerk groeien waarin hartelijkheid, gemeenschap van geest en wederzijdse liefde tegen de kracht van het kwaad zijn opgewassen.”
Column