Ontdekkingen en ontwikkelingen in de biomedische wetenschappen volgen elkaar op in sneltreinvaart. Er is allicht geen tak van de wetenschap waarin de laatste tientallen jaren meer werd geïnvesteerd. Geheel terecht, want het gaat hier tenslotte om het welzijn van de mens. We zijn dus allen betrokken partij. Al blijven de vruchten van die vooruitgang grotendeels voorbehouden aan de kleine minderheid van het welvarende noorden van onze planeet.
<br>Bovendien houdt het ethische debat over die ontwikkelingen geen gelijke tred met de hoge vlucht van die wetenschap. De vraag of alles wat technisch mogelijk is, automatisch ook een weldaad is voor de mens, krijgt vaak weinig kans. In de wedren om zo snel mogelijk tastbare resultaten te boeken raakt die wel eens op de achtergrond. Waarmee we niet willen gezegd hebben dat er in wetenschappelijke kringen hierover niet grondig wordt nagedacht. In de geneeskunde zeker. Doch al te zelden halen die discussies de buitenwereld en blijven ze beperkt tot een kleine kring van specialisten.
<br>Daardoor krijgt een breder maatschappelijk debat amper kansen. Overigens is het allesbehalve vanzelfsprekend. Het betreft immers een hoogst ingewikkelde en technische materie. Voor de gewone sterveling dikwijls amper te doorgronden. Het gevaar is dan ook verre van denkbeeldig dat we in die context gewoon afhaken. We stellen ons geen verdere vragen meer bij de voorgestelde medische handelingen en technieken. Ze worden als vanzelfsprekend voorgesteld en door ons ook zo ervaren.
<br>Hierdoor groeit als het ware een stilzwijgend taboe op ethische vragen. Het is in dit landschap dat de Vaticaanse instructie Dignitas personae moet landen. Dit document van de Congregatie van de Geloofsleer vraagt aandacht „voor de waardigheid van de menselijke persoon, vanaf zijn conceptie tot aan de natuurlijke dood.” Daarbij wordt uitdrukkelijk voorbehoud gemaakt bij ontwikkelingen in de biomedische sector zoals bepaalde vruchtbaarheidstechnieken, genetische manipulatie en onderzoek op stamcellen van embryo’s. Vele gelovigen zullen ontgoocheld zijn door sommige standpunten. Ze gaan in tegen wat door velen worden ervaren als vanzelfsprekende verworvenheden. Anderen zullen het Vaticaanse document voorstellen als een afwijzen van de wetenschappelijke vooruitgang.
<br>Toch is het noodzakelijk dat de Kerk, juist vanuit haar bekommernis voor de waardigheid van de menselijke persoon, zich mengt in dit grote debat. In een tijd waarin we steeds meer worden verplicht om zelfstandig beslissingen te nemen in verband met leven en dood, hebben we nood aan een gevormd persoonlijk geweten. Dit persoonlijke geweten wordt niet gevormd in de eenzaamheid van de eigen binnenkamer, maar in de confrontatie met anderen. Het vergt raad en voorlichting, voor christenen ook vanwege het kerkelijke leergezag. In die zin is het belangrijk dat we zo’n document niet bevooroordeeld naast ons neerleggen, maar er juist grondig kennis van nemen. Daarom plaatsten we de integrale tekst op onze website (www.kerknet.be/instructie) en bieden we bijkomende informatie en duiding om de tekst te verhelderen.
<br>
Column