Foto’s van diaken Jacques Bihin op klimaatexpo in Brusselse Begijnhofkerk
De veertigdagentijd zou een tijd moeten zijn waarin we bewuster omgaan met onze Aarde, met de manier waarop we haar soms mismeesteren. House of Compassion in de Begijnhofkerk in Brussel zet dat aspect van de vasten in de kijker met de dubbeltentoonstelling Schoonheid en urgentie.
Cisterciënzers
Het eerste deel van de tentoonstelling wordt gevormd door de foto’s die kunstenaar én diaken Jacques Bihin maakte op het eiland Saint-Honorat. In de foto’s toont de diaken uit Louvain-la-Neuve zowel de schoonheid als de kwetsbaarheid van onze planeet.
„Al meer dan twintig jaar organiseer ik stages icoonschilderen op Saint-Honorat, een klein eiland gelegen voor de kust van Cannes. Al in de vijfde eeuwe vestigden zich hier de eerste monniken. Omdat ze vaak doelwit waren van piraten, lijkt hun klooster wel op een versterkte burcht. In de elfde eeuw bouwden de cisterciënzers er de nog steeds bewoonde abdij Notre Dame de Lérins. Eeuwenlang was het eiland een oase van rust, waar schijnbaar niets veranderde en de natuur ongemoeid bleef. Van de stages maakte ik gebruik om mijn andere hobby – fotografie – te beoefenen en zo de schoonheid van het eiland in beeld te brengen.”
Naast zwart-wit foto’s die de ruigheid van het eiland en het leven van de bewoners in beeld brengen, zijn vooral de bewerkte panoramafoto’s letterlijk blikvangers. Bihin gebruikt een computerprogramma om ze om te vormen tot bolvormige beelden, waardoor elk beeld een soort wereld in het klein wordt.
Bihin stelde zijn foto’s voor het eerst tentoon in 2013 in de Sint-Michiel en Sint-Goedelekathedraal in Brussel. Daarmee leek voor hem de cirkel rond te zijn. „Fotografie was mijn hobby, niet mijn beroep.” Maar toen publiceerde paus Franciscus in 2015 zijn ecologische encycliek Laudato Si’. „
„Laudato Si’ maakte mij de urgentie van de ecologische crisis duidelijk”
De encycliek veroorzaakte een schok bij mij”, zegt Bihin. „Plots werd ik me ten volle bewust van de urgentie van de ecologische crisis. Het veranderde mijn leven volledig. Bewustmaking van en aandacht vragen voor de klimaatproblematiek werd de prioriteit van mijn leven.”
Ecologische omslag
Plots bleek de expo in de Brusselse kathedraal geen eindpunt, maar een opstap naar meer. „In 2017 kreeg ik de vraag mijn foto’s te tonen op het Festival van de Duurzame Ontwikkeling in Moeskroen en besliste ik de link te leggen tussen de foto’s en citaten uit Laudato Si’.”
Prompt werd de tentoonstelling ook opgemerkt in Frankrijk, waar ze onder meer te zien was in Parijs, Bourges en Cannes. Bihin vindt het belangrijk dat bezoekers aan de tentoonstelling zich bewust worden van de omvang van de problematiek.
“Contacten met klimaatwetenschappers maken me steeds scherper duidelijk dat de oproep van paus Franciscus tot een ecologische omslag absoluut noodzakelijk is.” Hoewel er vanuit diverse kerkelijke hoeken initiatieven worden genomen om de ecologische omslag mee vorm te geven, vindt Bihin dat er nog te weinig wordt geluisterd naar de woorden van Franciscus. „Nochtans is een encycliek de belangrijkste tekst die een paus kan schrijven. Laudato Si’ bevat alle noodzakelijke aanbevelingen. Een daadkrachtiger optreden en een heus engagement van de Kerk zou haar in een positief daglicht stellen.”
Het tweede, kleinere luik van de tentoonstelling kreeg de titel Vernieling en hoop mee. Hierin wordt verder ingegaan op de hoogdringendheid. Foto’s worden er gekoppeld aan uitspraken van onder andere Antonio Gutteres, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, die zich net als paus Franciscus de laatste jaren opwerpt als één van de grote pleitbezorgers voor klimaatactie.