Iedereen Samaritaan

Paus Franciscus, hier bij een bezoek aan het kinderziekenhuis Bambino Gesù in 2021: „We zijn allen kwetsbaar. We hebben allen nood aan mededogen.” © KNA Bild

‘Zorg voor hem.’ Met die eenvoudige zin roept de Barmhartige Samaritaan de herbergier op om voor de gewonde ander te zorgen. Met dezelfde woorden roept paus Franciscus in zijn boodschap voor Wereldziekendag, die elk jaar op 11 februari, feestdag van Onze- Lieve-Vrouw van Lourdes gevierd wordt, ieder van ons op om in de voetsporen van de Samaritaan te treden en juist vanuit de ervaring van kwetsbaarheid en ziekte „op Gods manier, met nabijheid, mededogen en tederheid, samen op weg te gaan”. Mededogen als heilzame synodale oefening dus.
„Ziek zijn behoort tot het mens-zijn”, stelt onze paus. „Maar als we dan geïsoleerd of verlaten worden, verstoken van zorg en mededogen, wordt het soms onmenselijk.” Dat gebrek aan en zelfs die ontkenning van broederlijkheid, zoals Franciscus het omschrijft verwijzend naar zijn encycliek Fratelli tutti, bestempelt hij als een heuse hedendaagse kwaal. Toch is er hoop, want net de Samaritaan toont dat die „gruwel” makkelijker kan worden overwonnen dan om het even welk ander onrecht. Het vergt „slechts een moment van aandacht”, een innerlijke beweging van mededogen.

Respect en erkenning
„Een verhaal van naastenliefde is nooit uitverteld”, meent pastor Griet Wouters. „De kracht van deze parabel ligt net in zijn eenvoud en herkenbaarheid. Tegelijk blijft oproepen tot naastenliefde nodig. Het gaat over respect, over erkenning, over nabijheid. Dat kan iedereen geven én dat heeft iedereen nodig.”
Dat benadrukt ook paus Franciscus: „We zijn allen broos en kwetsbaar. We hebben allemaal nood aan het mededogen van medemensen, die weten wanneer ze moeten halthouden, naderbij komen, genezen en opbeuren.”
Zelf neemt Wouters elk jaar opnieuw de pauselijke boodschap voor Wereldziekendag onder de loep en tracht ze die als ziekenhuispastor in het ziekenhuis van Geel continu te vertalen naar een praktijk die in een pluralistische ziekenhuiscontext zoveel mogelijk mensen aanspreekt. „Want als christenmens wil ik graag in de voetsporen „Wat er ook op je pad komt, je wordt geappeleerd om neer te zitten naast de lijdende ander.” van Jezus treden. En hopelijk straal ik dat ook uit.”
Het treft haar dat de paus luidop droomt dat die broederlijke zorg die begint met een tête-à-tête uitdijt tot een breed georganiseerde zorg. Hij verwijst naar de inzet van priesters, gezondheids- en maatschappelijke werkers, familieleden en vrijwilligers, „dankzij wie, elke dag, overal ter wereld, het goede de confrontatie met het kwade aangaat”.

Taakomschrijving
Wouters ziet daarin een oproep naar medewerkers in de zorg én naar de brede samenleving. „Als werknemer van een gezondheidsinstelling lees ik hierin een persoonlijke oproep om mezelf als naaste te gedragen. Zorgen voor de ander is meer dan louter een beroep. Als je geen naastenliefde, hoop, solidariteit, empathie uitstraalt, neem je enkel organisatorisch je verantwoordelijkheid. Dan ben je de ander niet nabij met hart en ziel, dan doe je hem of haar tekort.”
En dat geldt voor elke mens, benadrukt ze met de paus. „Heb jij tijd voor een vraag van de ander, ook als die niet in je taakomschrijving staat?”, vraagt ze. „In elk bedrijf, in elke parochie, in elke familie, wat er ook onverwachts op je pad komt, je wordt geappeleerd om je te bukken en neer te zitten naast de ander die getroffen wordt door lijden, pijn of ziekte. Om de ander nabij te zijn. To care, zoals het Engels zo mooi zegt.”

Doet u voortaan net zo
Tegelijk is het geen evidente opdracht om Samaritaan te zijn, erkent ze. „Het is iets heel persoonlijks. En niet helemaal van deze tijd. Ieder heeft wel een moment waarop hij eerst nog dit of dat meent te moeten doen. We zijn maar mensen. Net daarom is die jaarlijkse oproep van de paus op Wereldziekendag zo belangrijk: om ons te herinneren aan zieke mensen die in de ratrace van het leven vaak vergeten worden, zeker in deze (post)coronatijd, waarin ze het op menselijk vlak zwaar te verduren kregen.” Daarom vraagt de paus, net als Jezus aan het slot van de parabel van de Samaritaan, elk van ons: „Doet u dan voortaan net zo.”