Bemoediging. Daarop legt TAU – franciscaanse spiritualiteit vandaag de nadruk in de advent. Om elkaar een hart onder de riem te steken. „Zo willen we verbondenheid doorgeven”, zegt Stijn Demaré (39), filosoof en theoloog uit Kessel-Lo. „Zo maken we de boodschap van Franciscus en Clara concreet en gaan we tegelijk naar de kern ervan, elkaar bemoedigen en dragen in kwetsbaarheid.”
„De Monte Subasio beklimmen en Assisi zien, het deed me iets”, blikt Demaré terug op zijn eerste tocht naar Assisi in 2010. „Toen we uitrustten op het plein voor de San Francescobasiliek, kwam een pater naar buiten. Om ons weg te jagen, dacht ik, want we waren wel luidruchtig. Maar nee, hij nodigde ons uit de kerk te bezoeken. Die gastvrijheid, die openheid, de crypte met het graf van Franciscus, ik voelde nergens een heiliger plek.”
– Intussen heeft u al verscheidene Assisitochten in de benen als deeltijds stafmedewerker bij TAU, dat dit jaar tien jaar bestaat. Wat hebben Franciscus en Clara ons te bieden vandaag?
Als beweging in de franciscaanse familie in Vlaanderen willen we de vertaalslag maken van de franciscaanse spiritualiteit naar onze samenleving. We zijn sterk betrokken op de actualiteit, omdat Franciscus’ eeuwenoude boodschap tegelijk verrassend vernieuwend kan zijn. De encyclieken Laudato si’, met het pleidooi van paus Franciscus voor ecologische bekering, en Fratelli tutti, over broederlijkheid en zusterlijkheid, zijn beide geïnspireerd op Franciscus van Assisi.
Franciscus’ eenvoud en armoede, ook al waren ze misschien te radicaal, raakten we wat kwijt. De kerngedachte is dat we moeten leren loslaten om te komen tot verbondenheid, een verbondenheid die altijd maar verder uitdijt. De paus spreekt over een ever widening ‘we’, een altijd maar groeiend ‘wij’. Dat ervaren we sterk op tocht. We leven primitief, slapen in een duizendsterrenhotel en de tochten zijn zwaar. Dan merk je dat er een grote zorgzaamheid groeit, dat stappers elkaar dragen, dat de broederlijkheid en zusterlijkheid die ze ten dele kwijtraakten in de ratrace van het leven opnieuw aanwakkeren. Met verhalen van Franciscus en Clara gaan we aan de slag om te peilen naar wat belangrijk is, waarop je je leven kunt bouwen en wat je kunt loslaten.
– Durven we dat wel, los te laten?
Dat is niet makkelijk, maar nodig. We zijn niet gemaakt om 24 uur op 24 geprikkeld te worden. Mediteren, bezinnen, stilvallen – het is echter werken. Dat heeft twee kanten. Als we stilvallen, komt alles op ons af. Dan is het de bedoeling het goede te omarmen en tegelijk datgene waarvan we vluchten of dat ons beklemt in de ogen te kijken en een plek te geven. Pas als we meer in evenwicht komen, als we in die stilte opnieuw ruimte maken in onszelf om onszelf, de ander en God te ontmoeten, komen we weer op het spoor van de dynamiek van broederlijk- en zusterlijkheid. Stilvallen geeft het leven meer reliëf.
Tijdens
„Mensen hebben nood aan gemeenschappen waarin ze verbondenheid voelen”
een Assisitocht vertelde een minderbroeder hoe hij voor een jongerenbijeenkomst in een kathedraal alle stoelen terzijde had geschoven omdat er zoveel volk was. Wat later kwam een moeder met een kind aan de hand binnen. Het meisje zag de open plek en begon te dansen. Soms moet je ruimte maken om net door die arbeid opnieuw tot verwondering te komen. Soms staan er te veel stoelen in de weg om de verwondering nog te zien.
– De advent is een tijd van verwachting. Is er nog hoop in deze tijd van onheilsberichten?
Met TAU’s onlineaanbod voor de adventsperiode willen we warmte en verbondenheid doorgeven. Daarbij vertrekken we dit jaar vanuit de bemoediging in Clara’s brieven aan Agnes van Praag, waarin Clara telkens een ander beeld gebruikte om Agnes te bemoedigen. Dat beeld duiden we, zodat mensen er zelf mee aan de slag kunnen, persoonlijk of in gemeenschap. We maakten kaartjes met die boodschappen om elkaar te zenden ter bemoediging. Mensen hebben geen nood aan een nieuwe ideologie of moraal, maar aan gemeenschappen waarin ze die verbondenheid voelen en ze zich gedragen weten in kwetsbaarheid. Spiritualiteit moet geleefd worden, in het dagelijkse leven zowel als in gemeenschap.
– „De weg naar binnen is meteen een weg naar buiten”, zegt paus Franciscus. Hoezo?
De documentaire The Letter, met onder meer paus Franciscus, over wegen om de ecologische crisis te stoppen, heeft het over ‘contemplaction’, contemplatie en actie dus. Ik geloof in een warm activisme, in het tot actie komen vanuit een dynamiek vanuit broederlijkheid en zusterlijkheid, waarbij we elkaar in kwetsbaarheid dragen. Ik geloof sterk in de kleine stappen die we kunnen doen. Dat we voor een grote uitdaging staan, kan ook verlammend werken. Maar we hebben geen andere keuze dan elk op onze plek te handelen op onze manier. De grootste revolutie is een revolutie van tederheid, waarin we onszelf kunnen zijn, broederlijkheid en zusterlijkheid kunnen uitdragen, elkaar kunnen bemoedigen en tegelijk vaststellen dat het een wereld van verschil maakt, ook al zijn het maar kleine stappen.