Groot hart voor de kleine man

Jo Corstjens: „Als moderne apostel blijft Phil Bosmans ons inspireren.” © Tony Dupont

Op 1 juli zal het precies een eeuw geleden zijn dat Phil Bosmans in Gruitrode werd geboren. De bekende pater en schrijver, maar voornamelijk de bezieler achter Bond zonder Naam, overleed tien jaar geleden in het Antwerpse Mortsel. In zijn geboortedorp echter blijft hij nog altijd een bijzonder figuur. De kerkfabriek van Gruitrode grijpt Bosmans’ verjaardagsherdenking dan ook aan om tot eind 2023 de schijnwerpers op hem te richten. „De bewondering voor Phil Bosmans is hier haast een religie”, zegt Jo Corstjens, secretaris van de kerkraad Sint-Gertrudis.
In de Sint-Gertrudiskerk in Gruitrode opende recentelijk een eerste tentoonstelling over het leven van de beroemde montfortaan. De tentoonstelling toont tot eind 2022 hoe Phil Bosmans opgroeide in een boerengezin, hoe hij in de bossen ravotte als een ‘Witte van Zichem’, de catechismus volgde bij pastoor Jozef Coenegracht (1867-1944), studeerde aan het college in Rotselaar en hoe de ellende van de Tweede Wereldoorlog zijn levenskeuze als priester bepaalde.
„Over Phil Bosmans is ontzettend veel bewaard gebleven”, weet Jo Corstjens. „In het KADOC, het Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving in Leuven, zowel als in het Rijksarchief in Hasselt vonden we heel wat persoonlijke spullen, maar ook dagboeken en brieven die nog nooit werden gelezen. Attributen, meubels en het schilderij dat altijd boven zijn bed hing, stellen we voortaan ook permanent tentoon in een herdenkingsruimte, achterin de kerk.”
Tijdens de voorbereidingen ontdekte de kerkraad heel wat nieuwe informatie over de beroemdste Gruitrodenaar. Zo droomde Phil Bosmans van een carrière als wielrenner. „Dat was toch wel een verrassing”, zegt Corstjens. „ „De bewondering voor Phil Bosmans is in Gruitrode haast een religie” Hij schreef onder meer hoe hij aan de radio zat gekluisterd tijdens de Tour de France om de prestaties van zijn idolen Romain en Sylvère Maes op de voet te volgen, respectievelijke winnaars in 1935 en in 1936 en 1939. Uiteraard werd hij geen wielrenner, want de Tweede Wereldoorlog had een enorme impact op hem. Hij werd immers geconfronteerd met armoede, lijden en dood. Daarom werd hij in 1948 priester om de ‘kleine man’ te helpen, maar zes jaar later stortte hij volledig in, geveld door een bloedziekte. We vonden foto’s van pastoor Martin Aerts (1903-1987) en van diens huishoudster Leontine Franck, die Phil opvingen en hem verzorgden in de pastorie in Horpmaal. Na zijn herstel schreef Phil dat hij voor niets meer kon worden ingezet: ‘Ik was voor niets anders meer goed.’ Finaal kon zijn oud-leraar bij de montfortanen pater Willy Loop hem overtuigen om in Vlaanderen Bond Zonder Naam uit te bouwen.”
En dat is meteen het startpunt van een tweede tentoonstelling, vanaf januari 2023. De kerkraad toont dan het verhaal van Phil Bosmans als voorvechter van sociale rechtvaardigheid, maar ook als schrijver. De bescheiden pater uit Gruitrode groeide immers ongewild uit tot één van de succesvolste schrijvers in het Nederlands taalgebied, met een wereldwijde oplage van meer dan tien miljoen boeken. Alleen al van zijn boek Menslief ik hou van je! werden ruim 800.000 Nederlandstalige exemplaren en 26 vertalingen uitgegeven. Nog in 2023 staan een vertelling, een muzikaal verhaal over de oorlogsjaren en een bijzonder paasverhaal op het programma.
„Als moderne apostel blijft hij ons nog altijd inspireren”, besluit Jo Corstjens. „Ondanks zijn broze gezondheid bleef hij die grote optimist met een groot hart voor ‘de kleine man’.”