Weet u nog hoe afgelopen lente de overheid een rist maatregelen afkondigde om het coronavirus in te dijken? Afstand houden, niet naar het werk gaan, enkel noodzakelijke verplaatsingen doen… Het was allemaal erg ingrijpend, maar velen gingen er toen van uit dat het een kwestie van enkele maanden was alvorens we opnieuw het normale leven zouden kunnen omhelzen.
Toen de zomer naderde, werden de maatregelen inderdaad versoepeld. Tegelijk werd er al gespeculeerd over een tweede golf, mogelijk in de herfst. Zo lang duurde het niet, half juli gingen de besmettingscijfers alweer de hoogte in, weliswaar minder spectaculair dan in april. Minder besmettingen en vooral veel minder ziekenhuisopnames en overlijdens brachten toch een vleugje optimisme mee.
Niettemin leidde dat alles tot een nieuwe tegenstelling in onze samenleving. Enerzijds zijn er mensen die erop wijzen dat het al bij al wel meevalt en dat we niet moeten dramatiseren. Anderzijds is er een groep die repliceert dat de beperkte cijfers juist te danken zijn aan nieuwe strenge maatregelen, vooral in de provincie Antwerpen. De eerste groep benadrukt dat de maatregelen ook nadelen hebben, zoals eenzaamheid, ontreddering, depressies of intrafamiliaal geweld. De tweede groep stelt dan weer dat we echt geen risico’s kunnen nemen omdat we mensenlevens moeten beschermen, vooral de meest kwetsbare.
Wie heeft nu gelijk? Wel, beiden hebben een punt. Beginnen we met de voorzichtige strekking. Zij hebben wellicht gelijk dat de strenge maatregelen de curve snel opnieuw afvlakten. Wie denkt dat het allemaal wel meevalt, staat er onvoldoende bij stil dat het zonder ingrepen veel erger was geweest. Hoewel we dat natuurlijk nooit met zekerheid kunnen bewijzen, is die stelling zeer waarschijnlijk.
Toch heeft ook de andere groep een punt. Hoe belangrijk de maatregelen ook zijn vanuit virologisch standpunt, er is altijd
We moeten een balans vinden tussen strikte gezondheidsregels en een leefbare samenleving
een maatschappelijke kostprijs. Rusthuisbewoners die geen bezoek ontvangen, alleenstaanden die hun netwerk zien wegvallen, zorgbehoevenden die minder aandacht krijgen omdat iedereen zich focust op het coronavirus, jongeren die enkele maanden niet naar school konden. Wellicht was dat alles in het voorjaar onvermijdelijk, maar het is goed dat we ons afvragen hoelang de samenleving dergelijke ingrepen aankan zonder maatschappelijke averij.
Ik mis soms een dosis parler vrai wanneer het gaat over de toekomst. Eerst werd ons voorgehouden dat het coronavirus een kwestie van maanden was, maar dat is inmiddels onjuist gebleken. Nu klinkt het dat we in de lente van 2021 een vaccin zullen hebben en dat daarna alles weer normaal wordt. Dat zou mooi zijn, maar hoe realistisch is het? Als er al zo snel een vaccin komt, valt nog te bezien hoe effectief het is. Vervolgens moet iedereen – of toch een grote meerderheid – nog worden gevaccineerd. Alleen al voor België hebben we elf miljoen dosissen, ampullen, spuiten en doktersafspraken nodig. Dat zal dus niet op enkele weken rond zijn. Zouden we er niet beter rekening mee houden dat de coronatijd nog een poos langer kan duren, misschien wel nog één of twee jaar? Hopelijk niet, maar durft iemand het uit te sluiten?
We moeten dus een balans vinden tussen strikte gezondheidsregels en een leefbare samenleving. Op het ritme van de besmettingscurves zullen we soms wat strenger zijn, dan weer wat losser. Liever dan ons op te sluiten in twee kampen, kunnen we begrip tonen voor elkaars argumenten en een gulden middenweg zoeken. Wat hoe dan ook helpt, is ons verstand gebruiken, geen domme dingen doen, elkaar niet in gevaar brengen, niet denken dat we zelf onkwetsbaar zijn. Alleen een begripvolle, solidaire en altruïstische samenleving is in staat nog een lange tijd te leven met corona zonder zichzelf in de gracht te rijden.