Volksgeloof en toerisme

Aartsbisdom

Reisgids Heilige plaatsen, zalige plekken is wegwijzer naar twaalf Vlaamse en Nederlandse pelgrimsoorden

Het geboortehuis van de heilige Jan Berchmans in Diest. Dagelijks gaan mensen er bidden en een kaars ontsteken. © Tony Dupont
Het geboortehuis van de heilige Jan Berchmans in Diest. Dagelijks gaan mensen er bidden en een kaars ontsteken. © Tony Dupont

Misschien merkte u het ook al, maar thuisvakantie lijkt deze zomer het nieuwe normaal. Wie verder durft te kijken dan een klassieke vakantie, vindt ook in eigen land, of net over de grens, het kleine geluk. Om u op weg te helpen, verscheen bij uitgeverij Halewijn de reisgids Heilige plaatsen, zalige plekken van de Nederlander Paul Spapens. Hij leidt de lezer langs twaalf bekende en minder bekende pelgrimsoorden, plekken waar erfgoed, volksgeloof en toerisme samenkomen.
„We delen met z’n allen dezelfde cultuur en geschiedenis en dat kun je in die pelgrimsoorden ontdekken op een bijzondere manier”, zegt Paul Spapens (70), geboren en getogen in Noord-Brabant, het katholieke hart van Nederland, en trots dat hij er opgroeide in de traditie van het volksgeloof. „Het bepaalde mijn identiteit”, zegt hij. In Vlaanderen hield de auteur halt in Diest, Hakendover, Hasselt en Gistel.
Als journalist voor de Nederlandse krant Brabants Dagblad specialiseerde Spapens zich in erfgoed en identiteit. De voorbije jaren publiceerde hij tal van boeken over volksgeloof. „De katholieke Kerk telt zo’n 25.000 heiligen, allemaal bijzondere mensen die tot de verbeelding spreken”, zegt hij. „Velen worden herdacht in pelgrimsoorden. Dat zijn heilige plaatsen, maar terzelfder tijd ook zalige plekken, omdat het er goed toeven is. Het rijke verleden en de authentieke sfeer bieden er een extra dimensie. Niet verwonderlijk dat de kapellen floreren.”
Heilige plaatsen, zalige plekken is beslist geen wollige gids met wat afgestofte geschiedenis. De boodschap en de verhalen van de heiligen, maar evenzeer de plaatsen waar ze worden vereerd, zijn een aanrader voor iedereen die van erfgoed houdt. Behalve zijn eigen ervaringen laat de auteur de verhalen vertellen door mensen die doordrongen zijn van het oord of van de „Heiligen zijn bijzondere mensen die tot de verbeelding spreken” heilige.
„Of je nu gelovig bent of niet, het zijn hoogst inspirerende locaties”, zegt Paul Spapens. „Hakendover, bij Tienen, vind ik zo’n fascinerende plek. In de plaatselijke kerk draait alles om het beeld van de goddelijke zaligmaker. Het is een godshuis met zo veel bijzondere kunstvoorwerpen dat het veeleer een museum lijkt. De paardenprocessie op paasmaandag, paarden die galopperen over kiemende gewassen en een voettocht van 42 kilometer die ze het Dertienmaal noemen. Wat daar gebeurt, zie je haast nergens. Eigenlijk zou dat Unesco Werelderfgoed moeten worden. In Hasselt was ik dan weer getroffen door de grafkapel van pater Valentinus Paquay. Het is onwaarschijnlijk hoe veel mensen hun heil zoeken bij het Heilig Paterke. Het bronzen beeld van zijn praalgraf blinkt van de aanrakingen. Je voelt dat daar iets gaande is wat sterk leeft. Dat gevoel heb ik ook in Diest, waar zich het geboortehuis van de heilige Jan Berchmans bevindt. Zijn hart bevindt zich in Mechelen, zijn beenderen rusten in Rome, maar Diest weet zich rijk met zijn geboortehuis. Velen komen er bidden en een kaars ontsteken. De regio Diest, Scherpenheuvel en Averbode voelt als thuiskomen voor me.”
Toch zijn er volgens Paul Spapens ook voldoende redenen om de grens over te steken. „In Zuid-Nederland vind je prachtige oorden, zoals het schilderachtige Wittem, waar in het klooster de heilige Gerardus Majella wordt vereerd. In Tilburg is de zalige Peerke Donders dan weer de bekendste Tilburger aller tijden en in Houthem staat alles in het teken van de heilige Gerlachus. Zelfs de leden van de legendarische band The Rolling Stones bezochten het praalgraf van Gerlachus en namen een zakje gewijd zand mee. Ach, alle heiligen in de reisgids hebben een bijzondere boodschap en een mooi verhaal. Ik nodig de lezer uit om al die zalige plekken te ontdekken.”

 
 
 

Lees meteen verder

Ik ben nog geen abonnee

Krijg 1 maand toegang
voor €5
OF

Word abonnee
voor €52
tot eind 2024

Registreer je hier