Luisteren en hoop aanreiken

Diverse diagnoses kunnen aan de basis liggen van een worsteling met het leven. © Belga Image

Een nieuw intiatief, Reakiro, biedt een nieuw zorgmodel voor mensen die wegens een ernstige psychiatrische aandoening verzoeken om euthanasie. De wet van 2002 laat immers ook euthanasie toe wegens ondraaglijk psychisch lijden dat als gevolg van een ongeneeslijke psychiatrische aandoening niet kan worden gelenigd. Diverse diagnoses kunnen aan de basis liggen van de worsteling met leven en dood. In alle gevallen moet er worden voldaan aan de wettelijke voorwaarden. De groep mensen die in die omstandigheden uiteindelijk euthanasie krijgt, blijft veeleer klein en beperkt zich voor het jaar 2019 tot 1,8 procent van alle uitgevoerde euthanasiegevallen.
Reakiro wil een model bieden voor de opvang van personen die wegens ondraaglijk psychisch lijden om euthanasie vragen. Het project stoelt op een samenwerking van vier organisaties: de Broeders van Liefde, het Universitair Psychiatrisch Centrum KU Leuven en de initiatieven voor beschut wonen Walden en De Hulster.
De vier sloegen de handen in elkaar omdat bovengenoemde doelgroep met haar eigen zorgnoden een specifiek aanbod behoeft. Met ervaringsdeskundigen, psychiaters, psychologen en ethici ontwikkelden ze een uniek zorg- en opvangmodel op maat van die patiënten. Dat leidde tot het innovatieve proefproject Reakiro, wereldwijd het eerste in zijn soort.
„Onze doelgroep bestaat uit mensen die ernstig psychisch lijden en langdurig worstelen met steeds weerkerende vragen over het al dan niet voortzetten van hun leven”, zegt projectcoördinator Luc Bemelmans. „Het kan gaan om mensen die eraan denken een euthanasieprocedure te starten, die in de procedure zitten of die zelfs al de toelating kregen tot euthanasie, maar het leven toch nog een kans willen geven.”
„Reakiro wil een laagdrempelige, warme en geborgen omgeving bieden waar eenieder met een niet-acute vraag over leven en dood terechtkan”, „Alles gebeurt met respect voor de uiteindelijke keuze van de gast” zegt Ann Callebert, psychologe en ervaringsdeskundige. „Mensen met een acute psychiatrische problematiek of direct zelfdodingsgevaar behoren niet tot onze doelgroep. Onze gasten kunnen in het huis even op adem komen bij een kop koffie, correcte informatie krijgen over de mogelijkheid van euthanasie bij ondraaglijk psychisch lijden en geïnformeerd worden over het aanbod tot herstel in huis. Daarbuiten kunnen ze ook een beroep doen op zowel een individuele begeleiding als een groepsaanbod. Daarbij willen we niet alleen de mensen aanspreken die zoeken naar de balans tussen leven en dood, maar ook hun naasten. Dat gebeurt steeds met respect voor de uiteindelijke keuze van de gast.”
Het project Reakiro zet bewust in op een tweesporenbeleid, enerzijds het actief beluisteren van de pijn en het lijden, anderzijds het opnieuw aanreiken van een hoopvol perspectief. Het steunt op vier pijlers: de presentiebenadering, een herstelgericht werken, de palliatieve en de existentiële benadering van de noden.
„De presentiebenadering staat voor een oprechte bejegening en samen authentiek op zoek gaan naar een antwoord op de aanwezige noden”, zegt Ann Callebert.„Het herstelgerichte werken zet in op het opnieuw kracht vinden voor mensen, zonder voorbij te gaan aan hun ernstige psychische kwetsbaarheid. Voor de palliatieve benadering leggen we ons oor te luisteren bij de puik uitgebouwde palliatieve zorg in de lichamelijke geneeskunde. En op existentieel vlak sluiten we aan bij het zoeken naar zingeving bij onze gasten. Daarbij staan we open voor elke levensbeschouwing.”
Reakiro staat open voor iedereen en wordt eerst opgestart in de regio Aarschot, Leuven, Tienen en Landen. Op termijn is het de bedoeling om het model in te bedden in andere netwerken van geestelijke gezondheidszorg voor volwassenen.