Niet alles op één hoop vegen

De bewuste aanvallen zijn allereerst beschadigingen van kerken of begraafplaatsen. © KNA-Bild

Op 4 januari deelt Theo Francken, federaal parlementslid voor N-VA, op Twitter volgende tweet van SCEPTR, een nieuwswebsite gelinkt aan het satirische weekblad ’t Pallieterke: „Het christendom ligt onder vuur in Europa. In 2019 alleen werden volgens een onderzoek ongeveer 3.000 christelijke kerken en symbolen aangevallen en vernietigd.”
De tweet bevat een link naar een artikel op SCEPTR waar die stelling wordt uitgewerkt. Ze is gebaseerd op een publicatie van Gatestone Institute, een Amerikaanse extreemrechtse denktank. Die publicatie somt een hele rist incidenten van ‘antichristelijk’ geweld op in diverse Europese landen. Daaronder ook één geval uit België: de beschadiging van een tiental graven op het oude kerkhof van Villeroux (Chastre) in Waals-Brabant in december vorig jaar.
„Is dit waar?!”, commentarieert Theo Francken boven de door hem gedeelde tweet. Daarop bijten twee twitteraars zich vast in de kwestie en informeren het publiek gedurende een poos met zogeheten draadjes, reeksen van Twitterberichten waarin een gedachtegang of argumentatie wordt opgebouwd. Het zijn David Dessin, filosoof en auteur van God is een vluchteling. De terugkeer van het christendom in de Lage Landen, en een anonieme twitteraar die bekend staat als Arbiter of Tweets en die zich geregeld bezighoudt met het nagaan van de feitelijke juistheid van berichten die circuleren op Twitter. Wat zijn hun bevindingen?
„Neen, er is volgens mij geen golf van ‘antichristelijk geweld’ in Europa”, reageert Arbiter, die liever anoniem blijft. „Kerken zijn grote, soms verwarmde, soms toegankelijke gebouwen die vol kostbaarheden en brandende kaarsen staan, koppel dat aan een verlaagde schroom en ontkerkelijking en er gebeuren gewoon heel gauw diefstallen en vandalisme. Het is niet correct om al die gebeurtenissen in lijstjes op te sommen naast de echte aanvallen die specifiek bedoeld zijn als ‘profanatie’. Denk aan satanisten die hosties stelen.”
De factchecker „In ons land is antichristelijk geweld geen aparte categorie” is dan ook kritisch tegenover de bron van het stuk. „De enige betrouwbare bronnen zijn overheidsstatistieken”, legt Arbiter uit. „De collecties van incidenten die soms online staan en verzameld worden door Gatestone Institute en dergelijke instanties staan vol fouten: ongelukken, banaal vandalisme – alles wordt daarin opgenomen als uitingen van ‘antichristelijk’ geweld, vaak met nauwelijks verholen xenofobe bedoelingen.”
Ook David Dessin deelt de scepsis tegenover Gatestone Institute. „Zij hebben een agenda en durven de feiten naar hun hand te zetten”, zegt hij. Toch meent Dessin dat er wel degelijk kan worden gesproken van een golf van antichristelijk geweld. „De cijfers zijn er. In Frankrijk en Duitsland worden die immers uitdrukkelijk bijgehouden als een afzonderlijke categorie naast bijvoorbeeld antisemitisch en anti-islamitisch geweld. In ons land is geweld tegen christenen geen aparte categorie Toch is er weinig aandacht voor.”
Welke definities gaan echter schuil achter die cijfers? „De definities in diverse onderzoeken kunnen smaller of breder zijn”, zegt Dessin. „Hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld antisemitisch of anti-islamitisch geweld. Uiteraard moet je daarbij een onderscheid maken tussen onmiskenbaar antichristelijk bedoeld geweld enerzijds en diefstallen uit offerblokken en dergelijke misdrijven anderzijds. Doe je dat consequent, dan nog kom je aan hoge cijfers die al jaren hetzelfde blijven.”
Ook Arbiter onderkent die stijging en beide twitteraars zijn het erover eens dat heel wat gevallen niet worden gerapporteerd en dus onder de radar van de onderzoeken blijven. „Dat is zeker zo voor Frankrijk”, zegt David Dessin. „Daarin speelt onder meer een vrees dat die gevallen zullen worden voorgesteld als daden van moslims tegen christenen, zoals Gatestone Institute vaak doet. Die gevallen zijn net erg beperkt. Het gaat daarbij om een erg diverse groep van daders, van marxisten tot neonazi’s.”