Almaar meer niet-katholieke gemeenschappen gebruiken katholieke kerken
- Thema Gebedsweek voor de Eenheid van de Christenen is dit jaar gastvrijheid
- Parochies in Vlaanderen zijn gastvrij voor niet-katholieken
Het thema van de Gebedsweek voor de Eenheid van de Christenen (18 tot 25 januari ) van dit jaar werd gekozen door christenen uit Malta. Het vers uit Handelingen van de Apostelen (28, 2), „Ze waren buitengewoon vriendelijk voor ons”, verwijst naar het onthaal dat Paulus op te beurt viel op het eiland Malta en naar de gastvrijheid die christelijke migranten en vluchtelingen vandaag overal mogen ervaren.
De voorbije jaren kregen niet-katholieke christenen gastvrij onderdak in tal van Vlaamse parochiekerken. Evangelische groepen vinden opmerkelijk minder vaak een plek in kerken dan in parochiezalen, terwijl christenen uit het oosten dankbaar gebruikmaken van katholieke kerken. In Leuven wordt de montfortanenkerk al jarenlang gebruikt door kopten, Egyptische christenen. De Maria Middelares werd lang geleden overgedragen aan het bisdom en de kopten kregen de kerk in erfpacht. Nu is ze gewijd aan Maria en de twaalf apostelen van de kopten. De band met Maria is gebleven.
Meer voorkomend is medegebruik of gedeeld gebruik. Dat betekent dat de oorspronkelijke katholieke gemeenschap haar kerk blijft gebruiken of in beheer houdt, maar ze deelt met andere denominaties. Dat zijn meestal orthodoxen van diverse nationaliteiten en almaar vaker Ethiopiërs en Eritreërs. De snelst groeiende groep orthodoxen in Vlaanderen zijn Roemenen.
In Sint-Niklaas bijvoorbeeld vieren de Roemeens-orthodoxen de goddelijke liturgie in de Heilige Familiekerk. „Wij vieren er eucharistie
„Beste herbestemming van een kerk is een andere kerkgemeenschap”
om kwart voor negen en vanaf tien uur nemen zij dezelfde ruimte over”, vertelt pastoor-deken Raf Vermeulen. „We maakten goede afspraken, vastgelegd in een overeenkomst. Zo kunnen zij beschikken over een berging voor materiaal en iconen. We gebruiken de kerk zelf nog, ook al is de kerkruimte niet te groot. Ze leent zich voor vormingsactiviteiten. Vanuit de samenwerking groeide in Sint-Niklaas een oecumenische viering, dit jaar op 24 januari.”
Wat echter als de gastgemeenschap (veel) groter wordt dan de onthalende? Is het dan niet beter dat de gasten de kerk krijgen of zelf beheren? Dat gebeurde onlangs met kerken in Wilrijk, in Turnhout en in Wortel (Hoog-straten). Opmerkelijk is dat de orthodoxen zichzelf beschouwen als de voortzetting van het christendom in onze contreien.
„Door migratie zijn wij een sterk groeiende gemeenschap, officieel wonen er 90.000 Roemen in België”, zegt Florinela Petcu, secretaris van de Antwerpse Roemeens-orthodoxe kerkraad. „Onze gemeenschappen zijn omvangrijk en jong. Voordien huurden wij diverse katholieke kerken en kapellen. Intussen telt Vlaanderen twintig Roemeens-orthodoxe parochies, waarvan er vier beschikken over een eigen kerk. De beste herbestemming voor een kerk lijkt me een andere christelijke gemeenschap in plaats van een of ander project. De relaties met de Vlamingen waren van meet af aan warm. Op onze beurt verlenen wij nu gratis gastvrijheid aan de kleine groep Vlaamse katholieken.”