Redelijkheid

Standpunt

Hoewel de Kerk duidelijke standpunten heeft over zowat alle ethische kwesties, is ze in onze contreien vaak terughoudend om die te vertolken. Dat is begrijpelijk, want ze wordt er steevast zwaar op aangepakt. Woog haar stem ooit wellicht te verstikkend, dan ontwaren we vandaag een onverdraagzaamheid tegen elk kerkelijk standpunt in gevoelige debatten over leven en dood. We zijn van het ene uiterste terechtgekomen in het andere. Hoog tijd dus om de redelijkheid te herstellen.
Die redelijkheid kan eenvoudig zijn. De verkozenen des volks maken op een democratisch legitieme manier politieke keuzes, maar iedere mens en elke organisatie heeft het recht om in het voorafgaande debat zijn of haar stem te laten horen. Juist door al die stemmen aandachtig te beluisteren, groeit de kans dat er weloverwogen en gedragen beslissingen worden genomen. In een gezonde democratie is de stemming in het parlement slechts het eindpunt van een grondig voorbereidend proces. Er is geen enkele reden waarom ook de Kerk zich niet zou mogen mengen in eender welk debat.
Het was dus opnieuw schrikken van zoveel agressie in sommige reacties op de verklaring van de bisschoppen van België over abortus. In een opiniestuk in De Standaard werd de bisschoppen zelfs het recht ontzegd zich daarover uit te spreken, omdat zij kinderloze mannen zijn. Als we dergelijke argumenten in alle maatschappelijke kwesties gaan uitspelen, dan wordt de democratie een armzalige bedoening.
Nochtans is de stem van de bisschoppen de redelijkheid zelve. Ze houden geen donderpreek, spreken niet over hel en verdoemenis, houden zich ver van elke extreme of aanstootgevende uitspraak. Hun verklaring getuigt van grote voorzichtigheid en focust vooral op pertinente vragen bij de geplande verlenging van de abortustermijn. De slotzin vat goed samen wat veel mensen denken, ook buiten de Een ethiek die slechts één waarde inroept en alle andere negeert, is per definitie fundamentalistisch Kerk: „Het is onbegrijpelijk hoe zo een belangrijke en delicate aangelegenheid zo vlug wordt behandeld en zonder enig voorafgaand fundamenteel debat.” Dat is precies wat ook parlementsleden als Els Van Hoof (CD&V) en Valerie Van Peel (N-VA) opperen.
De kritiek op de nieuwe abortuswetgeving is beslist geen louter katholieke aangelegenheid, zo blijkt uit de terughoudendheid van verscheidene ethici. In onze Voorgrond merkt Willem Lemmens (Universiteit Antwerpen) op: „Ook voor wie niet religieus is, is abortus niet zomaar een neutrale medische ingreep. (…) Een grens trekken is ook vanuit een liberale mensvisie symbolisch belangrijk, louter vanuit het gezond verstand.” Ook zijn collega Ignaas Devisch (Universiteit Gent) stelt in De Morgen: „Ik heb nog geen doorslaggevend argument gehoord waarom die termijn per se verlengd moet worden.”
„Het is alsof argumenten er niet meer toe doen”, schrijven onze bisschoppen. Dat hebben ze juist opgemerkt. We hebben in ons land het punt bereikt waarop in debatten over leven en dood de argumenten niet meer ter zake doen. In onze wetgeving is ethiek niet langer een zaak van het zorgvuldig afwegen van waarden en argumenten, van het wikken en wegen van moeilijke situaties. Het gaat nog louter om het doordrukken van één argument, de zelfbeschikking. Natuurlijk mag zelfbeschikking een belangrijke rol spelen, maar waarom moeten alle andere waarden wijken? Waarom mogen ze zelfs niet meer ter sprake komen? Een ethiek die slechts één waarde inroept en alle andere negeert, is per definitie fundamentalistisch. Ideologische blindheid bestuurt het land.
Het is goed dat de Kerk zich niet ingraaft, maar sereen haar stem laat horen. Een stem die een veelheid aan waarden naar voren schuift, waaronder dat ene element dat volledig zoek is, de redelijkheid. Wanneer mogen we haar opnieuw verwelkomen?

Lees meteen verder

Ik ben nog geen abonnee

Krijg 1 maand toegang
voor €5
OF

Word abonnee
voor €52
tot eind 2024

Registreer je hier