De naïviteit van de geitenwollensokken is voorbij voor de nieuwe voorzitter van Pax Christi Vlaanderen. Wim Vandewiele pleit ervoor positieve signalen, hoe klein ook, te benoemen, zelfs al staat de wereld in brand. Zo wil hij als het ware een vredesbombardement lanceren. „Er is altijd hoop. Conflict heeft een plaats in de samenleving, maar vrede evenzeer.”
Wim Vandewiele wacht de taak Pax Christi Vlaanderen te reorganiseren. In 2018 kreeg de vredesbeweging immers een negatief visitatierapport van de Vlaamse overheid en doorloopt nu een remediëringstraject. Vandewiele is er gerust op: „We zijn voorbereid en onze boodschap heeft toekomstperspectief. Een crisis is als een conflict. Het daagt je uit je als beweging op scherp te stellen voor de toekomst.”
– Pax Christi Vlaanderen kent voor u geen geheimen. Tien jaar geleden was u al lid van de algemene vergadering. Wat trok en trekt u aan in de vredesbeweging?
Conflict heeft me altijd al geboeid. Sociale verandering is pas mogelijk dankzij conflicten. Conflict is met andere woorden niet noodzakelijk negatief. De vraag is hoe je ermee omgaat. Daartoe heeft Pax Christi met haar methodiek van actieve geweldloze communicatie een sterk product in huis. Een conflict maakt duidelijk dat de betrokken partijen van mening verschillen en vraagt om toelichting van de diverse standpunten. Zo leer je de kwestie te bekijken uit een ander perspectief, wat het conflict vaak al grotendeels ontmijnt.
– Wat is het belang van Pax Christi Vlaanderen vandaag en morgen?
Onze meerwaarde is onze vredesspiritualiteit. We moeten blijven inzetten op de kracht van het evangelie en vanuit onze christelijke identiteit in samenspraak met andere tradities nadenken over de manier waarop we de actieve geweldloosheid van Jezus Christus vertalen naar vandaag. Conflictregio’s zoals Israël, Palestina en Congo zijn een vertrouwd werkterrein. Ontwapenen en veiligheid vormen ook al lang belangrijke thema’s. De voorbije tien jaar focussen we daarnaast ook op geweld in eigen samenleving.
Mogelijk kunnen we ook iets betekenen voor andere doelgroepen. Ik denk dan aan conflicten in het notariaat of arbeidsconflicten in bedrijven, die nu dure consultants aanwerven om die op te lossen. Moeten we nieuwe programma’s uitwerken voor die doelgroepen? Ik denk aan sociale media, waar vaak onbewust heel wat geweld wordt gepleegd. Denk je nog wel na over wat je zegt of schrijft op sociale media? En of je de ander niet kwetst?
– Staan jongeren, die nooit oorlog kenden, open voor de boodschap van Pax Christi?
Je hebt geen oorlog nodig om conflict te ervaren. Vlaanderen is een van de meest welvarende regio’s in de wereld. Tegelijk is het psychosociale welzijn van vele Vlamingen erg beroerd. Jongeren zijn vandaag niet zozeer bezig met de vraag „Hoe maak ik mijn toekomst?” als wel met „Hoe overleef ik?”. Aan ons als vredesbeweging om aanwezig te zijn in die conflictrijke omgeving van jonge mensen.
– U bent deeltijds stafmedewerker ethiek, identiteit en pastoraal bij vzw Curando, zorggroep van de congregatie Onze-Lieve-Vrouw van de Zeven Weeën in Ruiselede, en u bestudeert als titularis van hun leerstoel Priester Léon de Foere aan de KU Leuven het religieuze leven, „de motor van de Kerk” om Franciscus te citeren. Wat nu die motor sputtert?
De spiritualiteit en de waarde van het religieuze leven zullen niet verloren gaan. Innovatie start haast altijd bij religieuzen. Zonder hen geen onderwijs, zonder hen geen ziekenzorg. Het waren religieuzen die als eersten de noden zagen en zonder middelen een antwoord zochten, met vallen en opstaan. Het religieuze leven loopt vaak twintig jaar voor op de institutionele Kerk, die zijn good practices overneemt. De economische meerwaarde die religieuzen creëren, hoeft geen betoog, maar ook op sociocultureel vlak hebben ze Kerk en samenleving wat te leren. Ze kennen nu al een hoge graad van veroudering en vergrijzing, wat ons binnen 25 jaar te wachten staat. Hoe daarmee om te gaan, kunnen we van hen leren. Religieuzen zijn een waakvlam voor de samenleving.
– Heel wat organisaties zeggen de C of K vaarwel. Maakt Pax Christi die oefening ook?
Het is een misvatting dat zo’n naamsverandering je gedachtegoed toegankelijker zou maken voor een breder publiek. Hoe jonger, hoe minder men weet welke lading de C dekt en hoe minder weerstand. Hoe jonger, hoe meer men zoekt naar authenticiteit. Waarom zeg je wat je zegt?
Het is niet omdat de traditionele structuren veranderen of anders worden ingekleurd, dat de traditie ons niets meer te bieden heeft en inboet aan betekenis. Dus nee, we mogen de C niet overboord gooien. In deze geseculariseerde omgeving kan ze net een uitnodiging zijn om in gesprek te gaan. Verwacht echter niet dat je toehoorders je volledig volgen. Ze surfen op een vloeibare samenleving. Die vrijheid verwierven ze dankzij de secularisering.
Trouwens, puur markt-strategisch bekeken drukt de naam Pax Christi of Vrede van Christus alles uit waarvoor de vredesbeweging staat. Die vredesspiritualiteit is niet het rottende fruit dat eerst uit de boom moet worden gesnoeid. Het is en blijft de bron van waaruit we vertrekken. Dus, ja, laat die C maar staan.