”Wat is het fijn om in deze tijd van het jaar te kijken naar jonge mensen. Op lange zomerdagen trekken ze samen eropuit. Met de trein naar zee, gaan shoppen in de stad, een terrasje doen tot ’s avonds laat – de mogelijkheden zijn haast eindeloos. Nieuwe en oude vriendschappen worden bezegeld op een grasveld in het park of op een bankje aan het plein. Veel jongeren gaan ook op kamp, delen er lief en leed, smeden er banden voor het leven. De zomer is een zegen voor de saamhorigheid.
Toch is er onder jonge mensen ook verrassend veel eenzaamheid. Vooral pubers zijn kwetsbaar, worstelend met zichzelf en met de wereld. Het gevoel dat ze nergens bij horen, dat niemand hen begrijpt, dat ze anders zijn dan alle anderen, kan verpletterend zijn voor jonge geesten. Hun leeftijdgenoten vrolijk zien samenklitten, versterkt nog hun gevoel dat ze er helemaal alleen voor staan in een onherbergzame wereld.
Men zou spontaan denken dat oudere mensen vaker eenzaam zijn dan jonge. Het beeld van de eenzame bejaarde zit diep verankerd in onze maatschappijvisie. Toch is de realiteit verrassend anders. Vooral jongvolwassenen blijken zich massaal eenzaam te voelen. Uit het Nationaal Geluksonderzoek van Lieven Annemans (UGent) bleek vorig jaar nog dat 54,5 procent van de jonge Belgen tussen de 20 en de 34 jaar zich eenzaam voelt. Bij de oudste leeftijdscategorie, 70-plussers, voelt 28,3 procent zich eenzaam. Een stuk minder dus. Gemiddeld voelt 46 procent van onze landgenoten zich eenzaam, een schrikbarend hoog cijfer. Het fenomeen is ook niet onschuldig, want eenzame mensen blijken vier keer meer kans te hebben om ongelukkig te zijn. Mensen maken mensen gelukkig, zo blijkt alweer.
Nederlands onderzoek geeft weliswaar een ander beeld. Overheidscijfers leren er ons dat vooral de oudste mensen zich het meest eenzaam voelen, met een
Mensen maken mensen gelukkig, zo blijkt alweer
piek bij de 85-plussers. Het vaakst treffen we eenzaamheid bij mensen die gescheiden zijn of hun partner verloren. Dat klinkt inderdaad logisch.
In ons Dossier van deze week leren we dat maar liefst 40.000 Belgen per jaar weduwe of weduwnaar worden, en dan tellen we enkel de gehuwden. Hoewel ons medeleven vaak groter is voor wie op relatief jonge leeftijd een partner verliest, is het verdriet niet kleiner bij ouderen. Mensen die vijftig of zestig jaar samen door het leven gingen, zijn zo met elkaar vergroeid dat de dood van een partner als een amputatie voelt van een essentieel stuk van het leven. Zo lang deden ze alles samen en nu moet één van beiden plots alleen voort. Dat gemis mogen we echt niet onderschatten.
In ons Dossier getuigt een weduwe dat vrienden vaak de overleden partner niet ter sprake durven te brengen. Dat is niet de juiste houding. Het verdriet verdwijnt niet door erover te zwijgen. De aflijvige is nooit echt weg voor wie achterblijft. Achter elke hoek gluurt een herinnering. Daarover praten kan deugd doen.
Jong of oud, veel te veel mensen worstelen met eenzaamheid. In een wereld die gonst van de sociale contacten, fysiek of via online media, mogen we niet uit het oog verliezen dat al te veel naasten diep in hun hart alleen door het leven gaan. De wens om innig met anderen verbonden te leven – een partner, familie of vrienden – zit diep in onze natuur. Meer nog, het is precies door die verbondenheid dat de mensheid zich lang geleden kon onderscheiden van andere diersoorten. Onze hele wereld is gebouwd op ons gesofisticeerde vermogen om samen te leven.
Als de zomer ons straks weer naar buiten lokt, kunnen we daar even bij stilstaan. Het kan ons inspireren om toch maar eens langs te gaan bij een medemens, jong of oud, voor wie ons bezoek echt veel betekent.”