Benut de sterktes van migranten

Gezinshereniging is volgens Caritas cruciaal om een beter leven op te bouwen. © Isabel Corthier

Bij de jongste parlementsverkiezingen was migratie een gevoelig thema. Vreemd genoeg kreeg in aanloop naar verkiezingsdag het interessante rapport Ons gemeenschappelijk huis. Migratie en ontwikkeling in België van de universiteit van Luik in samenwerking met Caritas International, behalve enkele snippers in de Franstalige pers, geen weerklank aan Vlaamse kant. Het rapport formuleert nochtans een antwoord op de vraag hoe en onder welke voorwaarden migranten kunnen bijdragen aan hun eigen integrale menselijke ontwikkeling en aan die van hun samenlevingen van herkomst en verblijf.
De Belgische bevolking bestaat voor 16,4 procent uit migranten. Het merendeel (54 procent) komt uit Europa, 25,8 procent uit Afrika en 15,6 procent uit Azië. De voornaamste migratiekanalen zijn het vrije verkeer van personen uit landen van de Europese Unie (54,6 procent), familiehereniging (27 procent), migratie om humanitaire redenen (16 procent) en arbeidsmigratie (2,6 procent).
„Migratie brengt heel wat uitwisseling op gang”, zegt Elisabeth Verniers, beleidsmedewerker van Caritas International die meewerkte aan het rapport. „Die uitwisseling is vruchtbaar voor de economie, het sociale en culturele leven… Ook voor de landen van herkomst, want het gaat niet enkel over wat migranten bijdragen aan onze samenleving, maar evenzeer over hoe migratie de landen van herkomst helpt. Door zogenoemde remittances bijvoorbeeld, het geld dat migranten opsturen naar hun land van herkomst, worden die landen sterker. Te vaak menen we dat de geldstroom in één richting gaat. In 2017 werd 4,16 miljard euro aan persoonlijke geldtransfers verstuurd, omgekeerd ontving België 9,42 miljard euro aan persoonlijke geldtransferts van Belgen die in het buitenland wonen en dat onder meer hier investeren.”
Om te kunnen bijdragen aan onze samenleving, dienen echter nog veel obstakels overwonnen te worden, stelt het rapport. Het arbeidsmigratiebeleid – „een onderbenut potentieel” – gaat traag vooruit, gezinshereniging wordt verstrengd, de quota voor hervestiging en afgeleverde „Meer legale toegangs-wegen om migratie beter te kunnen organiseren” humanitaire visa zijn klein. Bovendien ondervinden migranten, ondanks hun vaardigheden en kennis, hoe moeilijk het is om hun talent hier te ontplooien.
Elisabeth Verniers legt de vinger op nog een andere wonde: „Doorgaans wordt in publieke debatten te vaak gesproken over wat migratie ons kost. Bovendien is de jongste jaren stevig bespaard op de aanpak van migratie en integratie. Het is heel belangrijk om te investeren in mensen die hier aankomen, zodat ze zo snel als mogelijk actief kunnen zijn, niet enkel op de arbeidsmarkt, maar ook als vrijwilliger, in het culturele leven enzovoort. Hoe meer precair de situatie waarin ze terechtkomen, hoe moeilijker het is om een positieve bijdrage te leveren. We moeten dat omdraaien en mensen snel een trampoline bieden om volledig deel uit te maken van de samenleving.”
Het Caritasrapport doet ook tal van aanbevelingen. Elisabeth Verniers: „Als ik er eentje moet uitpikken, begin ik bij het begin met de vraag naar een duidelijk gereguleerd migratiebeleid, dat niet enkel restrictief is, maar dat mensen die willen bijdragen door hier te komen werken, ook toegang verleent. Wij pleiten voor meer legale toegangswegen. Niet om mensen zomaar naar hier te halen, maar om het beter te kunnen organiseren. Velen doen het nu clandestien. Dat verhoogt het gevaar voor henzelf, maar ook de negatieve perceptie, want zij kunnen op veel minder sympathie rekenen.”
Om het discours over migranten te keren, vraagt het rapport „aan alle belangstellenden” om onder meer „de Belgische bevolking te informeren over feiten en statistieken van migratie en ontwikkeling”. „Er worden vaak verkeerde dingen gezegd die niet worden gecorrigeerd”, weet Verniers. „Die makkelijke boodschap slaat echter aan. In de feiten kan men evenwel niet aantonen dat migratie nefast is voor ons land, wat niet betekent dat er geen problemen zouden zijn. Ook wij, als organisatie, moeten nadenken hoe we ons standpunt tot bij de mensen kunnen brengen zodat we niet worden gezien als die ngo met de geitenwollensokken.”