Onvoorwaardelijk aanwezig blijven

Op de voorgrond

Bisschoppen van België verduidelijken visie op pastorale zorg bij het levenseinde

  • Bisschoppen willen pastores waarderen en helpen
  • Zelfs bij euthanasie wil Kerk pastoraal aanwezig blijven
  • Principieel verzet tegen euthanasie blijft wel van kracht

Pastoraal verantwoordelijken belichamen dat God mensen nooit laat vallen. © Image Select
Pastoraal verantwoordelijken belichamen dat God mensen nooit laat vallen. © Image Select

Uw hand in mijn hand. Zo heet de verklaring die de bisschoppen van België vandaag publiceren. Ze willen pastoraal werkenden een hart onder de riem steken en hen aanmoedigen om in elke omstandigheid de stervende mens bij te staan. „God verlaat nooit een mens,” verduidelijkt kardinaal De Kesel, „en hetzelfde geldt dus voor een pastoraal verantwoordelijke.”
De bisschoppen willen uitdrukkelijk hun waardering uiten voor de pastores in zorginstellingen. „Zij zijn verbindingsfiguren tussen de familie, de arts, het personeel, familieleden en bezoekers”, zegt de kardinaal daarover. „We willen hen dus helpen en aanmoedigen met dit document.”
Kardinaal De Kesel beseft dat het levenseinde veel vragen oproept: „Sommigen verlangen naar de dood en spreken dat ook uit. Dat is een legitiem verlangen, dat we ernstig moeten nemen. Tegenover God mag alles worden uitgesproken. Soms is er ook een vraag naar euthanasie. Dan moeten wij ons afvragen: wat is de vraag achter die vraag?” Uw hand in mijn hand gaat daar uitgebreid op in: „Meestal spelen naast de angst voor fysieke pijn en aftakeling, vooral psychosociale en spirituele zingevingsfactoren mee. Vaak zit achter de vraag om een euthanasie de vraag verscholen dat er een einde mag komen aan ondraaglijk lijden. Daarom is het belangrijk een onderscheid te maken tussen het ter sprake brengen van euthanasie, het verzoek erom en de daadwerkelijke uitvoering.”
Wat echter wanneer finaal toch wordt gekozen voor euthanasie? Hoe gaan pastoraal verantwoordelijken daarmee om? De kardinaal is duidelijk en consequent: „Wat er ook gebeurt, we verlaten niemand. Ook dan blijft de pastor deze persoon nabij.”
„De keuze van een pastor en van de pastorale dienst om de begeleiding niet stop te zetten bij mensen met een euthanasieverzoek, ligt in de lijn van de overtuiging dat men niemand in de steek laat en daarmee ook uitdrukt „Wat er ook gebeurt, we laten niemand in de steek” en belichaamt dat God mensen nooit laat vallen, wat er ook gebeurt”, bevestigt ook het bisschoppelijke document. Er wordt wel uitdrukkelijk aan toegevoegd: „Dat houdt geenszins een goedkeuring in van wat dan ook.”
De Kerk blijft dus principieel ondubbelzinnig gekant tegen euthanasie. „Die houding wordt evenwel te vaak gezien als het in de steek laten van mensen, als een weigering om hen uit hun lijden te verlossen, als een gebrek aan empathie”, zegt kardinaal De Kesel. „Met dit document antwoorden we op die kritiek. We nemen de vragen van stervende mensen wel ernstig en we laten hen niet over aan hun lot.”
Voor de betrokken pastores blijft er onvermijdelijk een moeilijk spanningsveld bestaan. Ook de pastor kan lijden onder de situatie en worstelen met de vraag of hij of zij het wel goed heeft aangepakt. De bisschoppen vragen dan ook om altijd open te communiceren met anderen en aandacht te hebben voor zelfzorg.
Het vierde hoofdstuk van Uw hand in mijn hand stelt de vraag of er wel „voldoende tijd en ruimte is om aandacht te schenken aan het verhaal van zieke, bejaarde, demente en psychisch kwetsbare mensen.” De bisschoppen wijzen in dat verband op het gevaar van tijdsdruk en managementsdenken. Daardoor krijgen patiënten wel eens het gevoel dat ze anderen tot last zijn, „maar we vergeten al te vlug dat we elkaar tot last mogen zijn”.
Tot slot besteden de bisschoppen ook aandacht aan het verrijzenisgeloof. Ze duiden dat als „een passage, een doorgang van lijden en dood naar het volle leven en de liefde die sterker is dan de dood”. Het is de overtuiging dat God ons niet in de steek laat in het uur van de dood, dat Hij ons zal verlossen uit de dood, ons zal binnenleiden in het eeuwige leven. Het document erkent tegelijk dat het geloof in de verrijzenis nooit een evidentie is. „Het ontkent alleszins de ernst van de dood niet.”

Lees meteen verder

Ik ben nog geen abonnee

Krijg 1 maand toegang
voor €5
OF

Word abonnee
voor €52
tot eind 2024

Registreer je hier