Na vertrek van religieuzen uit klooster nemen leken vaak de opdracht van stilte en bezinning over
In binnen- en buitenland kregen enkele markante door kloosterlingen verlaten kloosters een nieuw leven. Daarnaast zijn er in bijvoorbeeld Drongen, Kortenberg en Ranst huizen waar leken de oorspronkelijke waarden van stilte en bezinning een nieuwe vorm proberen te geven.
Liesbeth Van den Bossche is directeur van de Oude Abdij in Drongen. „Oorspronkelijk was dit een norbertijnenabdij, later het noviciaat van de jezuïeten”, vertelt ze. „Vandaag is het een bezinnings- en een conferentiecentrum, één van de organisaties in het Ignatiaans Apostolisch Netwerk, gegroeid uit het apostolaat van de jezuïeten en dat de band met de Sociëteit van Jezus wil bewaren. Al onze activiteiten zijn ingebed in de ignatiaanse spiritualiteit en onze leken-medewerkers zijn daarin geschoold. Ons publiek is divers. Allereerst zijn er de retraitanten die hier een vijf- of een achtdaagse retraite volgen, bij hen overigens opmerkelijk vaak protestanten en zoekenden. Daarnaast zijn er de conferentiegangers en organisaties die onze infrastructuur willen gebruiken, ook al omdat ze rust en stilte opzoeken. Wij willen alvast een open centrum zijn voor iedereen.”
„Veel krimpende congregaties dromen ervan dat leken hun project zullen overnemen”, zegt theologe Lea Verstricht. „Soms nodigen hun kloosters als vanzelf uit om te blijven voortbestaan als religieuze plek, maar in de praktijk blijkt dat minder vanzelfsprekend. Een andere keer wordt geïnvesteerd in een ‘lekenvriendengroep’, maar zodra de kloosterlingen sterven, blijkt het vaak ook met die groep afgelopen. Het kloosterleven vergt dan ook wat anders dan het engagement van leken. Op veel plekken in ons land wordt geëxperimenteerd, maar vaak blijft het bij de zoektocht.”
Een plek waar nog volop wordt gezocht, is abdij Roosenberg in Waasmunster, drie jaar geleden verlaten door de Mariazusters van Franciscus. Herbestemming door KU Leuven was een optie, maar dat project sprong af. „Mensen blijven deze abdij opzoeken”, zegt Barbara Mertens. „Er vinden psalmwaken plaats, lezingen, concerten en interreligieuze bijeenkomsten. De Laurabeweging vond hier een stek en met TAU - franciscaanse spiritualiteit vandaag organiseerden we er een Franciscaanse Gezinsdag. Wekelijks komt er een groep samen van Christelijke Meditatie. Er is dus nog steeds een dynamiek en het blijft een franciscaanse plaats. Het zou jammer zijn daar geen spirituele invulling aan te geven. De sobere architectuur heeft weinig religieuze symboliek en is dus ideaal om andere godsdiensten samen te brengen. Ons doet de plek alvast dromen. Voor zuster Trees, met wie we in contact blijven, was de Gezinsdag een opsteker.”