”Wat denken we graag in eenvoudige schema’s. Het valt me bijvoorbeeld op dat tegenwoordig iedereen links of rechts moet zijn. Stand-upcomedian Michael Van Peel trok daartegen van leer in zijn jongste eindejaarsconference. Hij pleitte voor de revolutie van de redelijkheid, verwijzend naar het gezond verstand van zijn tante. Mensen hoeven inderdaad niet in vakjes te passen die media en politici zo graag hanteren, ze mogen veelzijdig zijn.
Schematisch denken zien we ook als het gaat over markt en staat. Enerzijds zijn er mensen die vinden dat we zoveel mogelijk moeten overlaten aan de vrije markt, anderzijds is er een groep die oordeelt dat de staat veel meer moet reguleren. Het is trouwens ironisch dat links en rechts wel eens van kamp wisselen. Links vindt dat de overheid vooral sociaal-economisch moet ingrijpen, rechts wil meer overheidstussenkomst als het gaat over maatschappelijke problemen.
Gemakshalve vergeet men vaak dat er tussen markt en staat nog een alternatief ligt, het middenveld. Dat is de verzamelnaam voor het brede spectrum aan organisaties en verenigingen die het vrije initiatief op een niet-commerciële manier invullen. Ze verrichten veel nuttig werk zonder dat ze er rijker van worden. De winst die ze nastreven is niet financieel, maar maatschappelijk. Ze willen niet hun aandeelhouders, maar de samenleving erop vooruit zien gaan.
KVLV, ooit bekend als de boerinnenbond, is één van die vele organisaties in Vlaanderen. Directeur Monique De Dobbeleer neemt deze week plaats in onze Klapstoel (zie bladzijde 7) en trekt daarbij voluit de kaart van de onvoorwaardelijke inzet voor de samenleving. „Onze bestaansreden is dat we de levenskwaliteit van vrouwen en hun omgeving willen verbeteren.” Dat is een heel andere doelstelling dan geld verdienen. Natuurlijk doet KVLV nog meer dan opkomen voor vrouwen,
Men vergeet vaak dat er tussen staat en markt een alternatief ligt, het middenveld
zoals recentelijk nog bleek tijdens De Warmste Week. Wie eenmaal als vrijwilliger actief is in het middenveld, kan het engagement voor de medemens nog moeilijk laten.
Daar knelt tegelijk de schoen. Het wordt steeds moeilijker om (vaste) vrijwilligers te vinden. Parochies ervaren dat en in het middenveld is het niet anders. Over dat vrijwilligerswerk spreekt Monique De Dobbeleer wijze woorden: „Dat schrikt ons vandaag wat af. We vrezen dat het ons persoonlijke leven hypothekeert, want we willen vrij en autonoom zijn. Je kunt echter ook vrij, autonoom en erg alleen zijn. Vrijwillig engagement schenkt zoveel voldoening en kansen om je te ontwikkelen.”
Daarnaast werken heel wat mensen beroepshalve in het middenveld. Het katholieke onderwijs bijvoorbeeld, is geen staatsonderwijs, maar ook geen commercieel initiatief. Het wil vanuit een levensbeschouwelijke overtuiging jonge mensen een opvoedkundig project aanreiken, hun kansen in het leven verbeteren, hen optillen naar hun beste mogelijkheden. Het levert niet enkel diploma’s af, maar mensen met een menslievende kijk op de wereld en een gevoeligheid voor zingeving.
Ook dat is minder evident geworden. De leerlingen zijn vandaag cultureel en levensbeschouwelijk erg divers. In een hypercommerciële wereld valt het bovendien niet mee om met jonge mensen in dialoog te gaan over God en naastenliefde. Toch is het dat wat katholieke scholen willen blijven doen, zoals u kunt ontdekken in het artikel hiernaast en op bladzijde 9.
Laten we het grote veld tussen markt en staat wat meer koesteren. De wereld draait niet enkel om wetten of geld. Vele maatschappelijke problemen hebben meer behoefte aan de inzet van ons allen dan aan extra regelgeving of meer consumptie. Engagement en overtuiging passen niet in zwart-witschema’s, maar zijn wel onbetaalbaar en onvervangbaar.”