Het kerkorgel poetst zich op voor een revival

Kerk

Leerlingen kiezen echter minder vanuit liturgische inspiratie voor het historisch toetsinstrument

Leerling Rik De Groof oefent onder het oog van de meester, Bart Wuilmus, een stuk van de onsterfelijke Bach. © Mia Uydens
Leerling Rik De Groof oefent onder het oog van de meester, Bart Wuilmus, een stuk van de onsterfelijke Bach. © Mia Uydens

Aan Bart Wuilmus (41) zal het niet liggen. De manier waarop de leraar orgel vertelt over zijn orgelklas in Herentals en Ninove, samen een vijftigtal leerlingen, is erg motiverend. Hij en zijn echtgenote – zij geeft orgelles in Turnhout en Baarle-Hertog – zijn twee van de 55 orgelleerkrachten in het Deeltijds Kunstonderwijs (DKO). In Vlaanderen hebben ongeveer 68 academies een orgelklas. Vorig jaar klokte de orgelcursus af op 744 leerlingen. „In het schooljaar 1999-2000 waren er dat nog 932”, meldt Daniel Vanden Broecke, coördinator van de vzw Het Orgel in Vlaanderen. „Het aantal zakte gestaag naar ongeveer 800 in 2005, met een dip naar een 700. De jongste jaren jojoën we tussen 700 en 740. Ik zie wel dat almaar meer jongeren, tien- tot achttienjarigen, kiezen voor orgel. Dat is opmerkelijk in deze tijden en dat komt onder meer door de tomeloze inzet van de orgelleerkrachten zoals Bart en zijn echtgenote. Zij zijn bijna dag en nacht bezig met hun job.”
Bart Wuilmus nam vijftien jaar geleden de orgelklas over in Herentals. „Toen waren er nog tien leerlingen. Het was de periode dat de kerkgang terugliep, maar er was ook de hoop dat het zou blijven draaien. Dat hield ons scherp om reclame te maken voor het orgel als instrument. Intussen tellen we 32 leerlingen: 20 orgelleerlingen en 12 klavierleerlingen (orgel, piano en klavecimbel).”
Precies omdat de aanvoer van jonge leerlingen stokte, startten Bart Wuilmus en zijn echtgenote met klavierklassen. „Dat verlaagde de drempel naar het orgel”, weet hij. „Zeker de eerste jaren zijn klavierlessen tof om te geven: de ene week krijgen de leerlingen les op orgel, de andere week op klavecimbel, de derde week op piano, vaak met dezelfde stukken. Hoewel je met het nieuwe decreet DKO een hele cyclus – tien jaar – klavierlessen kunt volgen, is het interessant op een bepaald moment te kiezen voor een instrument.”
Vroeger vond de keuze voor het orgel vooral inspiratie in de liturgie, maar daar blijft nog weinig van over. „Van mijn 32 leerlingen in Herentals zijn er maximum zes nog actief in de liturgie”, weet Wuilmus. „Wij werken daar nog altijd aan, maar zien dat het orgel naast die liturgische functie almaar meer een zelfstandig instrument wordt omdat mensen erdoor gefascineerd zijn.”
Die fascinatie kent geen leeftijd noch herkomst. „Dat gaat van een buschauffeur tot een professor. Onze groep telt opmerkelijk veel ingenieurs. Waar dat aan ligt, weet ik niet”, lacht de orgelleraar. Een van zijn jongste pupillen is Rik De Groof (10). De huidige vierdejaars koos resoluut voor het orgel. „Piano en klavecimbel zijn niet zo indrukwekkend. Ik vind het gewoon leuk om op een groot instrument te spelen, het klinkt ook mooi. Nu ben ik een Musette van Bach aan het oefenen”, zegt hij. Zijn vrijdagse orgelles heeft plaats in de kerk. „Daar zit je in de omgeving waar je moet spelen. Het geluid is dan het beste.”
„We geven altijd les in de kerk. Dat het er soms koud is, nemen we er graag bij”, zegt Bart Wuilmus. „In Herentals hebben we de luxe over drie leslocaties te beschikken. De ene week is er les in de Sint-Waldetrudiskerk, de andere week in de kerk van het Begijnhof of soms in de Gasthuiskapel van het Sint-Elisabethziekenhuis. Elk orgel is verschillend. Dat is boeiend, want de leerlingen leren zich aan te passen aan het instrument, de ruimtes en de akoestiek. In de namiddag komen eerst de vijftigplussers aan de beurt, vanaf 16 uur de jongeren en ’s avonds de werkende volwassenen.”
Men haalt alles uit de kast om aandacht te wekken voor het orgel, met de jaarlijkse voorstelling van instrumenten, proeflessen, schoolfolders enzovoorts. Met evenveel energie wordt ook ingezet op de groepssfeer. „We bezoeken geregeld een orgel en maken elk jaar een reis naar het buitenland. Dit jaar werken we rond Franse muziek en is een orgelreis naar Noord-Frankrijk gepland, en om de twee jaar organiseren we een jongerenweekend. Want eens leerlingen beginnen, proberen we hen te blijven motiveren.”

Lees meteen verder

Ik ben nog geen abonnee

Krijg 1 maand toegang
voor €5
OF

Word abonnee
voor €52
tot eind 2024

Registreer je hier